عراق؛نشانه های ثبات در منطقه ای بی ثبات

در سال های متعددى بی ثباتی در عراق در صدر عناوین خبرها در رسانه های دنیا بوده است اما داده های جدید مؤسسه گالوپ نشان می دهد از دیدگاه عراقی ها کشورشان شاهد ثبات بیشتری است.

در همین راستا میزان اعتماد عراقی ها به نهادهای ملی سیاسی در سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته و 56% از مردم عراق از اعتماد خود به دولتشان خبر دادند؛ دولتی که در سال 2022 پس از 1 سال وضعيت بی دولتی تشکیل شده بود. این میزان به راحتی بیشتر از هر میزانی از سال 2008 تا کنون می باشد و این در منطقه خاورمیانه است که اعتماد مردمی به دولت های موجود در کشورهایش به ندرت وجود دارد و فقط ایرانی ها به میزان 60% و اردنی ها به میزان 77% از عراقی ها در این زمینه بیشتر می باشند.

با این حال پیامدهای ناشی از جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه ممکن است باعث تشکیل یک آزمون برای میزان اعتماد عراقی ها در زمان فعلی به دولتشان گردد. این در حالی است که اخیرا آمریکا به حمله های گروه های مقاومت در عراق علیه اهداف خود به وسیله بمباران هایی علیه نیروهای این گروه ها پاسخ داد و در همین راستا نماینده سازمان ملل در عراق اخیرا گفت افزایش میزان خشونت منطقه ای باعث ایجاد تهدیدی برای از بین بردن روند پیشرفت عراق به سوی ثبات می شود و این موضوع کشور را در مقابل نزاعی خونین قرار می دهد.

بیشتر عراقی ها حامی رهبران کشور و نخست وزیر خود هستند

سال گذشته اولین بار از سال 2014 تا کنون بود که اکثریت عراقی ها به میزان 51% از رهبران کشور خود راضی بودند؛ باید توجه داشت سال 2014 هنگامی بود که داعش حمله ای را به عراق انجام داد و بر بخش های بزرگی از خاک این کشور از جمله موصل تسلط یافت.

امروزه عراقی ها نگاه مثبت تری به رهبران خود در مقایسه با کشورهای عدیده ای در خاورمیانه در اطراف عراق دارند. این در حالی است که در سال 2019 و در آغاز اعتراضات اکتبر وضعیت بر خلاف امروز بود  زیرا فقط 13% از عراقی ها از رهبران کشور خود احساس راضی  داشتند و این میزان بسیار کمتر از میزان موجود در کشورهای اطراف بود.

با این حال این نگاه مثبت عراقی ها به رهبرانشان در زمان فعلی در تمام این کشور نمى باشد زیرا بیشتر این بهبودی ها در ارزیابی عراقی ها از رهبران کشورشان در منطقه ای مانند کردستان عراق نیست زیرا این میزان در آن جا 29% است بلکه اين ميزان رضايت در مناطق دیگری در عراق است که 55% از آنان از رهبران فعلى راضی می باشند.

عراقی های زیر 30 سال که نیروی محرک اعتراضات اکتبر 2019 در این کشور بودند هم نگاه مثبتی به عملکرد نخست وزیر فعلی محمد شیاع السودانی دارند زیرا 68% از آنان موافق عملکرد نخست وزیر فعلی هستند و همین نگاه مثبت در میان عراقی های بالای 30 سال هم منطبق است. شایسته است به یاد داشته باشیم بیشتر ساکنان اقلیم کردستان عراق هم با میزان 55% موافق عملکرد نخست وزیر فعلی می باشند هرچند در بقیه مناطق غیر اقلیم این میزان به طور کلی 77% است.

به رغم شاخص های حاکی از ثبات سیاسی در عراق اما همچنلن چالش های بلند مدت در ساختار دولت این کشور وجود دارد زیرا 68% از عراقی ها معتقدند فساد به شکل گسترده ای در دولت منتشر می باشد و این بالاتر از میانگین های جهانی است همچنین سه چهارم شرکت کنندگان یعنی 75% آنان باور دارند انتخابات در عراق دارای شفافیت نیست و این نشان دهنده راه طولانی در مقابل تحقق کامل مشروعیت سیاسی در این کشور است.

افزایش اعتماد به نهادهای کلیدی در عراق

اعتماد عراقی ها به نهادهای کلیدی دولت در سال 2023 رو به افزایش است زیرا این میزان یا مانند سطح گذشته است یا به سطح جدیدی رسیده است. میزان اعتماد عراقی ها به پلیس محلی در سال 2022 به 82% رسیده است و این بالاترین سطح اعتماد کلی می باشد همچنین میزان حمایت از ارتش هم به 82% رسیده است و این میزان برابر با میزان بالایی است که در سال 2009 محقق شده بود.

اعتماد به قوه قضائیه این کشور هم در سطح بالایی می باشد اما از بقیه نهادهای کلیدی کمتر است و 57% از عراقی ها به سیستم قضایی خود اعتماد دارند؛ با این حال همین میزان هم به طور کل بیشترین هر زمان ديگرى در یک دهه اخیر است.

نشانه های مثبت اقتصادی

میزان اعتماد رو به رشد عراقی ها به برخی از نهادهای دولت با میزان دیدگاه هایی متفاوت در زمینه اقتصادی رو به رو می باشد. در سال 2023 بیش از نیمی از عراقی ها این احساس را دارند که وضعیت اقتصادی کشورشان رو به بهبودی است در حالی که 32% از آنان این احساس را دارند که وضعیت اقتصادی عراق بدتر شده است؛ هرچند از زمان پیگیری هایی که مؤسسه گالوپ از سال 2013 در زمینه نگاه مردم عراق به اقتصادشان داشته است، این میزان از نگاه مثبت امیدوار کننده محسوب می شود.

نشانه های مثبتی هم درخصوص بازار کار عراق وجود دارد زیرا 39% از پاسخ دهندگان معتقدند اکنون زمان مناسبی برای یافتن شغلی مناسب است. به رغم این که 59% دیگر هم معتقدند اکنون زمان نامناسبی برای این امر می باشد؛ هرچند در یک دهه اخیر این میزان از سطح امیدواری نزد عراقی ها در این زمینه بالاترین میزان است. با این حال تفاوت بسیاری میان اقلیم و خارج از آن وجود دارد افرادی که در کردستان عراق می باشند با میزان 24% معتقدند اقتصاد عراق در حال بهبودی است و این در حالی است که در این خصوص این میزان در بقیه مناطق عراق 55% می باشد کما این که میزان نگاه مثبت در میان مردم اقلیم برای یافتن کار مناسب در زمان فعلی از بقیه مناطق عراق کمتر می باشد و 23% معتقدند اکنون زمان مناسبی برای این امر است.

موضوع بالا بودن احتمال بهبود وضعیت اقتصادی بر اساس برآورد عراقی ها از این نظر دارای اهمیت است که این نگرش در حالی وجود دارد که از هر 5 عراقی 2 نفر برای فراهم کردن غذای روزانه با مشکل مواجه است و این میزان 39% می باشد و میزان مشکلات برای فراهم کردن سرپناه در میان عراقی ها 40% می باشد. کما این که صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است در سال 2024 به دلیل کاهش تولید نفت -که اقتصاد عراق به طور بسیار به آن وابسته است- رشد تولید نا خالص داخلی اين كشور با کاهش رو به رو خواهد بود.

حداقل میزان انتظار

با نزدیک شدن 21 سالگرد اشغال عراق توسط آمریکا و پس از سال ها نزاع و جنگ داخلی، برآوردهای عراقی ها تصویر مثبت تری از آنچه که مؤسسه گالوپ در نظر سنجی که سال 2006 انجام داده بود را را ترسیم می کنند. به نظر می رسد انگیزه هایی كه باعث شد رهبرانى سیاست جنگ با عراق را پیش ببرند و شامل تشویق به دموکراسی و ایجاد فرصت های اقتصادی و ایجاد نظام سیاسی جدید می شد، اکنون بیش از پیش عراقی ها از آن برخوردار هستند.

با این حال چنین نگاهی به واقعیت امروز در میان همه عراقی ها -خصوصا افراد ساکن در اقلیم کردستان عراق- وجود ندارد و این اختلاف در دیدگاه در کنار تنش های رو به افزایش در منطقه و چالش های داخلی طولانی مدت همگی باعث می شوند همیشه به یاد داشته باشیم راه طی شده همچنان سست می باشد.