قدرت نرم چین، از فیلم تا بازی‌ها رایانه ای

ژانگ ییمو، نویسنده مشهور، در اقدامی که موجی از شوک را به صنعت سرگرمی جهانی وارد کرده است، قرار است در فیلمی اقتباسی از رمان چینیِ محبوب  «مشکل سه بدن» حاضر بشود. این اعلان، نقطه‌ای مهم برای این سه‌گانه علمی تخیلی چینی است که در نهایت به صفحه نقره‌ای  رسیده است. انتشار این خبر به منزله رشد نفوذ فرهنگی چین در دهه گذشته تلقی می‌شود. صادرات فرهنگی چین از رمان‌های «مشکل سه بدن» تا موفقیت جهانی بازی آنلاین «گنشین ایمپکت»، مخاطبان جهانی بی‌سابقه‌ای را مجذوب خود کرده است.

فیلم «مشکل سه بدن» به دیگر محصولات تأثیرگذار فرهنگی مانند مجموعه فیلم‌های پرفروش «زمین سرگردان» و درام‌های تاریخی مانند «داستان کاخ یانکسی» می‌پیوندد که هر دو طرفداران زیادی در خارج از کشور دارند.

ریشه‌های این نفوذ فرهنگی فزاینده را می‌توان در سومین پلنوم حزب کمونیست چین در هجدهمین کمیته مرکزی در نوامبر 2013 که به موضوعاتی چون اصلاحات بیشتر در سیستم فرهنگی برای بهبود سیستم مدیریت فرهنگی چین، توسعه یک سیستم بازار فرهنگی مدرن و افزایش گشودگی فرهنگی کشور به جهان برگزار شد، پیدا کرد.

مشکل سه بدن

موفقیت خارج از کشور «مشکل سه بدن» به طور گسترده توسط جامعه علمی تخیلی به عنوان پیشرفتی برای ادبیات علمی تخیلی چین در مسیر خود به شهرت جهانی تبلیغ می شود زیرا از ناآشنایی فرهنگی فراتر رفت و واقعاً در بینش خوانندگان غربی تغییر صورت داد.

انتشار ترجمه انگلیسی این رمان گامی مهم به سمت بیرون بود. با حمایت مالی برنامه «چینی کلاسیک بین‌المللی»، رمان‌های «مشکل سه بدن» به انگلیسی، به لطف ابتکاراتی مانند «پروژه انتشار کتاب جاده ابریشم» به زبان‌های فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و بسیاری از زبان‌های دیگر ترجمه شدند.

هان سونگ، رئیس انجمن علمی تخیلی چینی، گفت:«آثاری مانند «مشکل سه بدن» به موضوعاتی مانند هوش مصنوعی، اکتشاف فضا و محیط زیست از منظر جامعه انسانی با آینده مشترک می پردازد و در سطح جهانی تاثیرگذار است. آن‌ها افکار منحصربه‌فرد برگرفته از تمدن 5000 ساله را برای انعکاس انقلاب‌های تکنولوژیکی و تحولات اجتماعی کنونی از طریق دریچه چینی ادغام می‌کنند و پاسخ‌های متمایزی را ارائه می‌دهند که جهان می‌خواهد.»

فیلم‌های پرفروش «زمین سرگردان» و پیش درآمد آن «زمین سرگردان ۲» که از رمان کوتاهی به همین نام نوشته لیو سیسین اقتباس شده‌اند، به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۳ منتشر شدند.

"The Wandering Earth II" امتیاز چشمگیر 83 درصد Tomatometer را در پلتفرم نقد Rotten Tomatoes به خود اختصاص داده است که منعکس کننده نظرات بسیار مثبت منتقدان است. یکی از تماشاگران سینما در لس آنجلس پس از تماشای این سریال گفت: «فلسفه این فیلم را دوست دارم. من نمی توانم تفاوت بین جلوه های بصری آن و کاری که جیمز کامرون انجام می دهد را تشخیص دهم، بنابراین فکر می کنم این فیلم واقعاً چشمگیر است.»

در این فیلم‌ها، بشریت دست به دست هم می‌دهد تا با قرار دادن سیاره خود در سفری حماسی برای جستجوی یک منظومه شمسی جدید، زمین را از غرق شدن توسط خورشید پیری نجات دهند. هان سونگ گفت:«این طرحی است که توسط ارزش های فرهنگی چینی در مورد خانه هدایت می شود و بسیار متفاوت از طرح معمولی ناجی هالیوود است. این دیدگاه منحصر به فرد، به فیلم ها جذابیت بین فرهنگی بسیار زیادی می بخشد.»

صنعت فیلم چین در سال‌های اخیر شاهد رشد انفجاری بوده است که به واسطه سیاست‌های حمایتی جدید تقویت شده است. این‌ها شامل قانون ترویج صنعت فیلم است که در سال 2017 اجرایی شد و نوآوری در این بخش را تشویق می کند. درآمد باکس آفیس از کمتر از 22 میلیارد یوان (حدود 3.09 میلیارد دلار آمریکا) در سال 2013 به به 54.9 میلیارد یوان در سال 2023 رسید. چین، جایگاه خود را به عنوان دومین بازار بزرگ فیلم جهان تثبیت کرد.

سریال های تلویزیونی نیز نمونه ای از جذابیت محصولات فرهنگی چینی است. درام‌های واقع‌گرایانه مانند «سفر مادام العمر» که جامعه معاصر چین را به تصویر می‌کشد، تحسین زیادی به دست آورد، در حالی که قطعات دوره‌ای مانند «داستان کاخ یانشی» بینندگان خارجی را با زیبایی‌شناسی شرقی خود جذب کرد.

در بخش بازی، بازی ماجراجویی جهان باز "Genshin Impact" از زمان انتشار در سپتامبر 2020 به عنوان یک پدیده جهانی ظاهر شد و به طرز ماهرانه ای گرافیک با کیفیت بالا، یک خط داستانی جذاب و عناصر فرهنگی مختلف از جمله مواردی از چین را در هم آمیخت. توسط کارشناسان مطالعات ارتباطی به عنوان بخشی از «جریان دیجیتال چینی» در حال ظهور، یک نیروی جدید در تبادل بین فرهنگی، تلقی شده است. طبق پلتفرم آمار آلمانی Statista، «Genshin Impact» یکی از سریع‌ترین بازی‌های موبایلی است که ۱۰۰ میلیون دلار خرج بازیکن را به همراه دارد و تنها در ۱۳ روز به این موفقیت دست می‌یابد. "The Diplomat" یک مجله آنلاین، موفقیت عظیم این بازی «یروزی برای قدرت نرم چین» توصیف می کند و از آن به عنوان اولین بازی ویدیویی چینی یاد می کند که به یک موفقیت جهانی تبدیل شده است.

پروفسور شی انبین، مدیر مرکز ارتباطات و رسانه جهانی اسرائیل اپشتین در دانشگاه تسینگ‌هوا، گفت: «این بازی به طرز ماهرانه‌ای کدهای فرهنگی متعدد را با هم ترکیب می‌کند، و به اثر انتشار «دوره‌گی فرهنگی» دست می‌یابد و فرهنگ سنتی چین را به شکلی متحرک احیا می‌کند.»

همانطور که چین با اصلاحات و نوآوری فرهنگی به پیش می‌رود، جذابیت فرهنگ چینی از طریق اشکال و رسانه‌های بدیع در صحنه جهانی بیان می‌شود. بر اساس گزارش اداره ملی آمار، صنایع فرهنگی و مرتبط چین نزدیک به 5.38 تریلیون یوان یا 4.46 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2022 سهم داشته اند.