فیلم ایرانی "قفس" برنده جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره دریای سرخ عربستان شد

جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان علاوه بر میزبانی از ستارگان هالیوودی مانند ویل اسمیت و امیلی بلانت، این بار هم پذیرای تولیدات سینمایی ایران و هم‌چنین هنرمندان ایرانی از جمله مهران مدیری، علی اوجی و مهرداد صدیقیان بود.

این جشنواره که برای چهارمین بار و از 5 تا 14 دسامبر در جده برگزار شد، شاهد حضور ایران با چندین فیلم اعم از کوتاه و سینمایی از جمله «ساعت 6 صبح» به کارگردانی مهران مدیری بود.

در پایان این فستیوال، سینمای ایران موفق به دریافت جایزه 25هزاردلاری (یُسرطلایی بهترین فیلم کوتاه جشنواره دریای سرخ) برای فیلم کوتاه «قفس» به کارگردانی علیرضا کاظمی‌پور و پانته‌آ مصلح شد.

هر چند این اولین حضور ایران در این جشنواره نبوده و پیش از این نیز در سال ۱۴۰۰ فیلم «جاده خاکی» به کارگردانی پناه پناهی موفق به کسب جایزه شده بود، اما فیلم مهران مدیری را می‌توان اولین فیلم از بدنه سینمای ایران و تولید شده در داخل کشور دانست که به طور رسمی در این جشنواره به نمایش درآمد.

هیات داوران جشنواره همچنین جایزه یُسرطلایی بهترین فیلم جشنواره همراه با جایزه 100هزاردلاری را به فیلم «مسیر سرخ» ساخته لطفی آشور فیلمساز تونسی اعطا کرد. مهدی فلیفل، فیلمساز فلسطینی تبار نیز، جایزه یُسر نقره‌ای (جایزه دوم جشنواره) را به همراه جایزه 30هزاردلاری برای فیلم «به سرزمینی ناشناخته» به خانه برد.

نکته دیگری که این جشنواره را از نمونه‌های پیشینش متمایز می‌کرد، نمایش فیلم‌هایی با مضامین هنجارشکن و غیراخلاقی بدون هیچ سانسوری بود که بسیاری را شوکه کرد. البته این هنجارشکنی‌ها در طول سال‌های اخیر و در قالب رویدادهای مختلفی از جمله موسم الریاض گام به گام به پیش رفته است.

بنیاد فیلم دریای سرخ یک سازمان نوظهور در صنعت فیلم جهانی است. این بنیاد در تلاش است عربستان سعودی را به یک قطب جهانی برای فیلم و بستری برای فیلم‌نامه‌نویسان و فیلمسازان تبدیل ‌کند. از ابتکارات اصلی این بنیاد می‌توان به صندوق دریای سرخ، آزمایشگاه‌های دریای سرخ، بازار دریای سرخ و جشنواره بین المللی فیلم دریای سرخ اشاره کرد.

این نهاد از زمانی که در سال 2019 شروع به کار کرد، از حدود 170 فیلم از جهان عرب و آفریقا، حین تولید و پس از تولید حمایت کرده است. فعالیت‌های گسترده این بنیاد و مطرح شدن آن در عرصه بین الملل و همین طور اعتباری که جشنواره فیلم دریای سرخ که عمدتا به واسطه حضور ستارگان جهانی سینما به دست آمده است، بیش از هرچیز مدیون اقدامات جمانا الراشد، مدیر عامل گروه تحقیقات و رسانه عربستان است.

او که تحصیلات خود را در لندن سپری کرده، اولین زنی است که در سال 2020 به این سمت گماشته شد. او پیش از این روزنامه نگار روزنامه سعودی «الریاض» و همچنین روزنامه «عرب نیوز» چاپ لندن بود. او در سال 2022 به عنوان رئیس بنیاد فیلم دریای سرخ منصوب شد و نقش قابل توجهی در تغییر راهبردهای این بنیاد ایفا کرد.

همچنین تا سال 2017، سینماهای عربستان بسته بوده و به دلیل قدرت و سیطره علمای وهابی بر سپهر فرهنگی این کشور، بسیاری از فیلم‌های مد نظر آل‌سعود در کشورهای دیگر مانند مصر و یا در قالب سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های مشترک تولید می‌شدند. در راستای تحولات اقتصادی-فرهنگی در این کشور و به رهبری بن‌سلمان، این محدودیت‌ها برداشته شده و سینما و فیلمسازی به کانون توجه در عرصه فرهنگی، گردشگری و حتی اقتصادی تبدیل شد. دولت عربستان در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در بخش سینما و تولید فیلم انجام داده و میزبانی آن از جشنواره‌ها و هنرمندان سرشناس جهانی نشان می‌دهد عزم این کشور برای نقش‌آفرینی و کسب درآمد در این حوزه جدی است. این فعالیت‌های هنری از حمله ابزارهایی است که دولت سعودی با استفاده از آن، اقدام به تطهیر چهره متحجر و ضدهنری در قالب اصلاحات فرهنگی- اقتصادی از خود به نمایش گذاشته است.