در عراق «جماعت قربان» اعضای خود را برای تقرب به امام علی به قتل می‌رسانند!

«جماعت قربان» در عراق توجه زیادی را در میان محافل اجتماعی و امنیتی برانگیخته است، چرا که یک جریان فکری ـ دینی منحرف به شمار می‌رود که اعضای خود را به خودکشی تشویق می‌کند، آن هم به عنوان «قربانی برای امام علی (ع)». این گروه یکی از جریان‌های افراطی و شاذ است که پس از سال 2003 و در فضای آشوب، بی‌ثباتی و نزاع‌های فرقه‌ای در عراق رشد کرد.

در چارچوب اقدامات پیشگیرانه پیش از آغاز مراسم سوگواری شهادت امام حسین (ع)، نیروهای امنیتی در چندین استان عراق عملیاتی برای تعقیب و دستگیری اعضای «جماعت قربان» انجام دادند.

سازمان امنیت ملی عراق اعلام کرد که توانسته به «جریان قربانیون» یا همان «علی‌اللهی‌ها» نفوذ کرده و آنها را شناسایی نماید و بیش از 30 نفر از عناصر آن را در استان‌های واسط، بصره و ذی‌قار بازداشت کند. این اقدام پس از ثبت 5 مورد خودکشی در میان اعضای این گروه در سنین کمتر از 22 سال صورت گرفت؛ افرادی که با «قرعه‌کشی» خودکشی می‌کردند تا آن را «قربانی برای امام علی» بدانند.

در بیانیه‌ای از سوی سازمان اطلاعات دولت فدرال عراق نیز آمده بود که بازداشت این افراد «بر اساس دستورات وزیر کشور برای پیگیری جریان‌ها و گروه‌های منحرف» انجام شده است. در ادامه، نیروهای امنیتی چهار عضو «جماعت قربان» را در منطقه سوق الشیوخ در استان ذی‌قار بازداشت کردند.

استان ذی‌قار در آوریل گذشته شاهد چندین مورد خودکشی از سوی جوانان عضو این گروه بود که از جمله سه نفر در یک حسینیه در منطقه سوق الشیوخ خود را حلق‌آویز کردند. همچنین اداره اطلاعات استان دیوانیه اعلام کرد که مسئول این جریان افراطی را در جنوب عراق دستگیر کرده است. در بیانیه اداره اطلاعات آمده بود «نیروهای ما مسئول حرکت علی‌اللهی‌ها را در حالی که در شهرستان حمزه شرقی به‌سوی کربلا در حرکت بود، بازداشت کردند». وی در بازجویی اعتراف کرده است که دو نفر از اعضای گروه را به اعتقاد خود «به عنوان قربانی برای خداوند» به قتل رسانده است.

همچنین دستگاه‌های امنیتی در استان مثنی (جنوب عراق) نیز عملیاتی را برای تعقیب این گروه در مناطق مختلف شهر سماوه اجرا کردند که به دستگیری شماری از اعضا انجامید. این بازداشت‌ها در پی موارد متعدد خودکشی در این استان صورت گرفت؛ از جمله دو برادر جوان که در سه ماه اخیر جان خود را گرفتند.

این اقدامات امنیتی بخشی از تلاش‌های دولت برای ریشه‌کن کردن «جماعت قربان» است، پس از آن‌که دستوراتی از سطوح عالی کشور برای مورد پیگیرد قرار دادن اعضای این گروه در استان‌های مرکزی و جنوبی صادر شد. نگرانی اصلی این است که این گروه به یک سازمان مسلح تبدیل شده و جوانان بیشتری را جذب کند و امنیت کشور را به ویژه هم‌زمان با مراسم عاشورا تهدید نماید.

عقیده‌ای فرقه‌ای و منحرف

به گفته منابع متعدد، این گروه که از استان ذی‌قار فعالیت خود را آغاز کرد و سپس به استان‌های جنوبی گسترش یافت، عقیده‌ای عجیب دارد: اعضا با قرعه‌کشی، فردی را انتخاب می‌کنند تا خودکشی کند. قربانیان اغلب نوجوانان فقیر و ساکن مناطق حاشیه‌نشین و عمدتا بی‌سواد هستند. ناظران و مقامات این گروه را «جریان تکفیری منحرف» می‌دانند، چرا که مدعی است امام علی (ع) خدا می‌باشد. ظهور این گروه واکنش‌های گسترده و نگرانی جدی در میان افکار عمومی و دستگاه‌های امنیتی برانگیخت.

حسن حلفی، معلمی در نجف، به روزنامه القدس العربی گفت «عقیده این گروه هنوز روشن نیست اما به نظر می‌رسد یکی از فرقه‌های باطنی مرتبط با اندیشه‌های منحرف در درون تشیع باشد که جان جوانان را با تشویق آنان به خودکشی به خطر می‌اندازد».

او افزود «ضعف اعتماد به دولت، ناامیدی از بهبود اوضاع، گسترش افراط‌گرایی و مواد مخدر، همه عواملی هستند که جوانان را به سمت چنین گروه‌های منحرفی مانند «قربانیون» می‌کشاند». حلفی تأکید کرد «خطر این گروه بیشتر فکری است تا امنیتی، برخلاف آنچه وزارت کشور می‌گوید. وظیفه اصلی بر عهده نهادهای دینی و اجتماعی است تا با روشنگری، مانع گسترش این افکار شوند، چرا که این جریان‌ها معمولا از مناسبت‌های مذهبی (شیعی) برای نشر افکار خود استفاده می‌کنند و متأثر از فرقه‌های منحرفی هستند که در کشورهایی مانند ایران نیز دیده می‌شود».

او همچنین گفت «ضعف اعتماد به دولت و سرکوب جنبش‌های اعتراضی – از جمله جنبش اکتبر 2019 – باعث شده جوانان برای مخالفت و چالش با سیاست‌های احزاب و نیروهای حاکم به این اندیشه‌های منحرف روی بیاورند».

حلفی درباره ریشه‌های این گروه‌ها افزود «ظهور چنین جریان‌هایی به دهه‌های گذشته بازمی‌گردد. در دوران مرجع دینی مرحوم محمد محمدصادق صدر، چنین فرقه‌هایی وجود داشتند اما خود او از آنان بیزاری جست. پس از سال 2003 و اشغال عراق، گروه‌هایی مانند قربان دوباره سر برآوردند».

در همین حال، دفتر کمیسیون عالی حقوق بشر در بصره اعلام کرده که از آغاز امسال تاکنون 70 مورد خودکشی در استان ثبت شده است و درباره ظهور گروه خطرناکی به نام «جماعت قربان» که اعضای خود را به خودکشی تشویق می‌کند، هشدار داده است.

اما فعال مدنی «عدی زیدی» روایت دولت عراق را زیر سؤال برد. دولت گفته بود بیش از 150 نفر از اعضای این گروه «برای امام علی» خودکشی کرده‌اند. او در حساب خود در شبکه اجتماعی X نوشت «آنچه در ذی‌قار رخ می‌دهد همان چیزی است که در فلوجه رخ داد؛ نیروهای وابسته می‌خواهند چهره مردم انقلابی این منطقه را مخدوش کنند، و موضوع جماعت قربان نیز در همین چارچوب است».

جریان‌های دینی افراطی

واقعیت این است که «جماعت قربان» نخستین گروه افراطی پس از 2003 در عراق نیست که برای اعتراض به وضعیت کشور شکل گرفته است. پیش‌تر جریان‌های شیعی افراطی دیگری هم پدید آمدند.

در سال 2007، گروه «جند السماء» به رهبری ضیا گرعاوی در منطقه «الزَرگه» نزدیک نجف ظهور کرد. او ادعا می‌کرد امام مهدی منتظر است. منابع امنیتی وقت اعلام کردند که این گروه قصد داشت هم‌زمان با عاشورا، شهر نجف را تصرف کند. نیروهای امنیتی با کمک ارتش آمریکا به آن حمله کردند که صدها کشته و زخمی در پی داشت.

همچنین «جنبش اولاد الله» در جنوب بین سال‌های 2005 تا 2009 فعال بود. این گروه به مرجعیت شیعه انتقاد داشت و شعار می‌داد «عقل هر انسان مرجع اوست و نیازی به کسی نیست که زندگی و انتخاب‌هایش را تعیین کند.» این گروه نیز سرکوب شد.

ناظران اتفاق نظر دارند که شرایط کنونی عراق بستر مناسبی برای رشد این‌گونه جریان‌های منحرف فراهم کرده است: از بی‌عدالتی و سلطه احزاب گرفته تا گسترش مواد مخدر و ضعف آگاهی دینی و فرهنگی. به همین دلیل، مقابله با این گروه‌ها نیازمند تلاش مشترک مردمی و رسمی است؛ چرا که هر اندیشه منحرفی – هرچند محدود – می‌تواند جامعه را تهدید کند.

ظهور مکرر این فرقه‌ها و گرایش جوانان به آن‌ها، حتی اگر پایانشان خودکشی باشد، نشان از عمق یأس و ناامیدی از هرگونه اصلاح و بهبود اوضاع در کشور دارد؛ وضعیتی که «جماعت قربان» یکی از جلوه‌های آن است.

منبع: القدس العربی