دیدگاه نظامیان روسی در مورد جنگ حماس و اسرائیل

در جنگ فعلی فلسطین و اسرائیل، روسیه به طرفداری از فلسطین برخاسته است، اگرچه تلاش می‌کند خود را در قامت یک بازیگر منطقه‌ای نشان دهد. با توجه به تداوم جنگ روسیه و اوکراین و گسست دوفاکتو با غرب در سال‌های آینده، این امر چندان تعجب‌آور نیست. روسیه برای قرار گرفتن خود در جهان اسلام باید آشکارا با فلسطینی‌ها همدردی کند. روابط نزدیک با ایران در بخش انرژی و نظامی، روابط نزدیک با اسرائیل را دشوار می‌کند.

با این حال، حتی در پس زمینه نظامی‌سازی فزاینده و ضد غربی‌گرایی ریشه‌دار، نزدیکی غیرمنتظره روسیه با حماس طبیعی نیست. علی‌رغم سیاست چرخش به شرق و ادعای رهبری در جهان ضد لیبرال، جامعه روسیه از نظر اجتماعی و فرهنگی به سمت اروپا گرایش دارد. از اواسط دهه 2010، مداخله روسیه در جنگ داخلی سوریه، و همچنین عملیات‌های تبلیغاتی ضعیف در جمهوری آفریقای مرکزی و مالی، علناً به عنوان مبارزه با اسلام‌گرایی رادیکال توجیه شده است.

این تناقضات به وضوح در لفاظی نظامیان Z-آنلاین روسی قابل مشاهده است؛ کانال‌های تلگرامی متعددی که مدیران آن‌ها مستقیماً در جنگ روسیه و اوکراین دخالت دارند، اغلب به خط مقدم نزدیک هستند و موضع رادیکال‌تری نسبت به تبلیغات دولتی در این کشور اتخاذ می‌کنند. واکنش آن‌ها به جنگ اسرائیل علیه حماس کاملاً بدبینانه بوده و نه تنها با یهودی ستیزی بلکه با اسلام هراسی آشکار همراه شده است.

اسرائیل و یهود ستیزی

بدون شک پس از 7 اکتبر، نظامیان روسی تا حد زیادی در کنار حماس و حزب الله قرار گرفتند. احساسات ضد غربی، انتقاد از ایالات متحده و متحدانش و نمایش قدرت روسیه از دلایل این اقدام تلقی می‌شود.

اولین خط تفسیر، ژئوپلیتیک است: «نقطه داغ» دیگر برای روسیه جنگ زده سودمند است زیرا به طور بالقوه می‌تواند توجه و منابع ایالات متحده را از اوکراین منحرف کند. کانال تلگرامی Z-blogger Govorit TopaZ، کانال وابسته به گروه نئونازی روسیه ( با 157000 دنبال کننده)، در نوامبر 2023 در مورد ماهیت طولانی رویارویی بین اسرائیل و حماس نوشت: « کمک‌های غرب به اسرائیل می‌رسد و اگر این کمک به آنجا برود، به «خوخول» (اصطلاح تحقیرآمیز برای اوکراینی ها) نمی‌رسد. علاوه بر این، اسرائیل در جنگ روسیه از روسیه حمایت نمی‌کند.»

کانال تلگرامی منطقه خاکستری، یکی از رسانه‌های اصلی گروه واگنر، پیگیرترین حامی حماس و حزب الله بود. دلایل این علاقه، که به پذیرش کامل روایات ضد اسرائیلی تبدیل می‌شود، تا حدی در یهودی ستیزی این گروه نهفته است. همدردی کانال منطقه خاکستری با حماس ریشه در درک آن‌ها از حماس به عنوان چیزی شبیه به خود گروه واگنر دارد؛ جامعه‌ای از جنگجویان واقعی که با هدف مشترک مبارزه متحد شده‌اند. در 9 اکتبر، این کانال نیروهای زبده هوابرد روسیه را با حماس مقایسه کرد، ویدئویی از مهاجمان هوابرد حماس را منتشر کرد و شعار معروف نیروهای ویژه هوابرد روسیه را برای آن‌ها نوشت: «برای شما! برای ما! و برای نیروهای ویژه!». یک ماه بعد، این کانال آموزش‌های تاکتیکی بالای حماس را ستود و ویدیوهای مرتبط را بازنشر کرد.

یهودی ستیزی نظامیان روسی معمولاً شکل ضد صهیونیسم به خود می‌گیرد و ریشه در تخیلات ژئوپلیتیک آن‌ها دارد. نظامیان عمدا بر کمک ایالات متحده به اسرائیل تأکید کردند تا به خوانندگان خود نشان دهند که دولت یهود برای ایالات متحده از اوکراین اهمیت کمتری دارد. در اوایل اکتبر، آن‌ها این روایت را مطرح کردند که حماس از سلاح‌های اوکراینی استفاده می‌کند تا  نشان دهند که کیف علیه ایالات متحده کار می‌کند. در مرحله بعد، آن‌ها به تز دیگری رفتند؛ اینکه اوکراین برای ایالات متحده اهمیت ثانویه‌ای دارد، برای مثال، در اواسط نوامبر، «روزنامه نگار» نظامی، الکساندر اسلادکوف (که بیش از 900000 طرفدار دارد) در مورد ورود کشتی‌های آمریکایی به سواحل اسرائیل نتیجه‌گیری کرد: «نه به دریای سیاه، نه به اودسا، بلکه به دریای مدیترانه. اوکراینی‌ها باید نقش خود را در تاریخ مدرن درک کنند.»

دومین خط تفسیر، زاویه نظامی است؛ نگریستن به درگیری که بر برتری ارتش روسیه تأکید می‌کند.

خط سوم نظامی-انسانی است، استفاده از  حربه تبلیغاتی در طرفداری از فلسطین برای ارائه بهتر روسیه. این منجر به تمایل قابل توجهی برای برچسب زدن غیرانتقادی به اقدامات اسرائیل در غزه به عنوان نسل کشی می‌شود، در حالی که همزمان آمریکا را به پوشش دادن متحد خود متهم می‌کند.

علیرغم لفاظی‌های عمومی ضد اسرائیلی، حداقل در روزهای اولیه جنگ،  طرفداران اسرائیل در میان نظامیان نیز حضور داشتند. به عنوان مثال، در 8 اکتبر 2023، کانال Z معروف Kargach (26000 دنبال کننده) پستی با مضمون طرفداری از اسرائیل را که توسط یکی دیگر از «خبرنگاران جنگی» کمتر شناخته شده نوشته شده بود، بازنشر کرد (و چند ساعت بعد حذف کرد). این پست استدلال می‌کرد که اسرائیل حامی مستقیم اوکراین نیست، بسیاری از یهودیان دیدگاه مساعدی نسبت به روس‌ها دارند. این امر باعث نشد که او تا پایان ماه دقیقاً نظری برعکس را اعلام کند: «همه داغستانی‌ها باید داوطلب شوند تا با از بین بردن زلنسکی فاشیست، سنگر صهیونیست‌ها در اروپای شرقی را نابود کنند. کهنه سربازان عملیات ویژه نظامی (SVO)، با حمایت همه روس‌ها، می‌توانند علیه اسرائیل و برای آزادی فلسطین جهاد کنند.

به دلایل واضح، هیچ شکافی در میان نظامیان Z در مورد اسرائیل وجود نداشته است. آن‌ها که در جنگ خودشان غوطه ور هستند، هیچ فایده‌ای در مخالفت مداوم با خط عمومی دولت طرفدار فلسطین نمی‌بینند، چه رسد به انتقاد از همکاران ضد یهود خود.

اسلام هراسی

به رسمیت شناختن حماس به عنوان یک متحد تاکتیکی به این معنا نیست که نظامیان روسی به طور کامل با آن‌ها همدل هستند یا مایل به سرمایه گذاری برای ترویج اتحاد بین روسیه و جهان اسلام هستند. دلایل آن در اسلام هراسی ریشه‌دار نهفته است که برای جهان بینی آن‌ها اساسی است. آن‌ها مسلمانان را  تهدیدی دائمی برای کشور خود می‌دانند.

حتی قبل از 7 اکتبر، برخی از نشریات نظامی نگرش منفی خود نسبت به حماس را ابراز کردند. این لفاظی‌ها پس از 7 اکتبر ادامه یافت. یکی از بزرگترین کانال‌های نظامی، Readovka (716000 دنبال کننده) خواستار حفظ فاصله در مورد مناقشه خاورمیانه و معادل دانستن حماس با تروریست‌های چچنی شد.

در اواخر اکتبر، ساپونخوف، خبرنگار جنگ، علی‌رغم همدردی با فلسطینی‌ها و متحدان آن‌ها در مبارزات ژئوپلیتیکی، به لفاظی‌های بیگانه‌هراسی دست زد: «اسرائیل همیشه جهان عرب را شکست خواهد داد، البته فقط به این دلیل که میانگین بهره هوشی یهودیان بالای 80 است.»

در همان زمان، الکساندر خارچنکو «خبرنگار جنگ» یادآور شد که روسیه در سوریه نیز علیه حماس جنگیده است و بر اساس تجربه نبردهای دمشق، جنگ طولانی برای اسرائیل را پیش‌بینی کرد: «نه، ما نوار غزه را بمباران نکردیم اما متخصصان این جنبش فلسطینی در نزدیکی دمشق با نیروهای دولتی جنگیدند. عکس‌هایی از تونل‌های غزه پیدا کردم که فکر می‌کردم این تونل‌ها مشابه تونل‌هایی هستند که در غوطه شرقی دیدم.»

در حالی که وبلاگ نویسان برجسته عموماً به روایت تبلیغاتی طرفدار فلسطین پایبند بودند، نظامیان با نفوذ کمتر از بیان دیدگاه‌های متفاوت‌تر ابایی نداشتند. به عنوان مثال، در اواسط ماه اکتبر، کانال تلگرامی روسیه پاتریوت (10000 دنبال کننده) با حمایت از حماس مخالفت کرد و آ‌ن‌ها را اسلام گرایان کنترل نشده خواند و اشتباهات ایالات متحده در حمایت از مجاهدین در افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوروی را یادآور شد. در جولای 2024، کانال راست افراطی محافظه کار-سلطنتی Sons of Monarchy (وبلاگر رومن آنتونوفسکی، 71000 دنبال کننده) احساسات مشابهی را تکرار کرد. به گفته وی، روس‌ها نباید از کسی در درگیری فلسطین و اسرائیل حمایت کنند. او گفت: «حماسی‌ها اسلام‌گرایان خالصی هستند که به عنوان یک سلول سلفی اخوان المسلمین در مخالفت با چپ سکولار ساف ظاهر شدند. بنابراین اگر مسلمان هستید اما سلفی نیستید، نباید نگران حماس باشید. بیزاری از اسرائیل ناشی از نزدیکی آن به ایالات متحده و این تصور است که یهودیت از مسیحیت ارتدکس دور است.»

کانال Z خصوصی Heroism of Donbas (دسترسی به نشریات از طریق TGStat امکان‌پذیر است) که مستقیماً با جدایی طلبان دنباس مرتبط بود، موضع تند علیه دوستی با حماس اتخاذ کرد. در اواسط نوامبر، مدیر آن به طعنه‌آمیز درباره گزارش‌هایی مبنی بر از دست دادن کنترل حماس بر نوار غزه توضیح داد: «هنوز برای چچن‌هایی که بارها قصد داشتند برای دفاع از برادران مسلمان خود به غزه بروند، امید وجود دارد. آن‌ها احتمالاً در راه هستند، به خصوص پسر قدیروف. او تمام ارتش اسرائیل را در نبرد تن به تن تکه تکه خواهد کرد.»

مدیر کانال Z Operation (13000 دنبال کننده) در واکنش به ویدیو یکی از رزمی کاران داغستانی که آمادگی خود را برای رفتن به غزه برای جنگیدن اعلام کرد بود، نوشت: « اگر اینقدر شجاع هستید، به غزه بروید و به هموطنان خود کمک کنید. درعوض، شما با همه این درخواست‌ها از روسیه برای حمایت از حماس سروصدا می‌کنید.»

نکته جالب این بود که پناهندگان فلسطینی از طریق یک روش ساده (45 نفر تا پایان سال 2023) تابعیت روسیه را دریافت کنند، در حالی

در سال 2024، سه رویداد، لفاظی‌های ضد اسلامی و ضد مهاجر را برانگیخت: حمله تروریستی بزرگ در مسکو (22 مارس)، تسخیر مراکز بازداشت در روستوف-آن-دون (16 ژوئن) و سوروویکینو (منطقه ولگوگراد) توسط اسلامگرایان، حمله به کلیسا و کنیسه ارتدکس (23 ژوئن) در داغستان. مبلغان رسمی روسیه به دنبال پیوند دادن فعالیت‌های دولت اسلامی به غرب و اوکراین هستند، این دو گفتمان را با هم ترکیب می‌کنند و نارضایتی را به سمت مهاجران و زندان‌هایی که هسته‌های تروریستی در آن شکل می‌گیرند، هدایت می‌کنند.

لفاظی‌های نظامی‌گرایان روسی آمیزه‌ای از عمل‌گرایی بدبینانه، خیال‌پردازی‌های ژئوپلیتیکی و نفرت از هر نوع دیگری بودن است. بنابراین، تعجب‌آور نیست که شاهد نگرش‌های منفی همزمان نسبت به اسرائیل و فلسطینیان باشیم، اگرچه ماهیت این نگرش‌ها متفاوت است.

فانتزی‌های ژئوپلیتیکی که حماس را به عنوان یک متحد نشان می‌دهد، نمی‌تواند بر اهانت عمومی نسبت به اسلام گرایی، اسلام سیاسی و مهاجرت غلبه کند. حتی انتقاد آن‌ها از غرب با بیزاری از سیاست‌های لیبرال مهاجران در هم آمیخته است. نظامیان روسی، قبل از هر چیز، ملی گرایان روسی هستند که به دولت بی‌اعتماد هستند و دائماً از خیانت آن می‌ترسند.این مسئله مهاجرت را به یکی از حادترین و مبرم‌ترین مسائل در آینده قابل پیش‌بینی تبدیل می‌کند که احتمالاً منجر به افزایش اسلام‌هراسی خواهد شد. در این زمینه، هرگونه اتحاد تاکتیکی یا تلاش برای نزدیکی با نیروهای اسلامگرا در سیاست خارجی به طور فزاینده‌ای نارضایتی داخلی را به خطر می‌اندازد. سوال این است که منابع توهمات و توجیهات ژئوپلیتیکی برای و ملی گرایان روسی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟