گسترش ترورهای هدفمند در پرتو حملات اسرائیل

از منظر انسان‌شناختی، تروریسم بی‌تردید تهدیدی جدی برای بشریت است. تروریسم به دلیل ماهیت خود، به دنبال تخریب مبانی اخلاقی و روانی است که حرمت افراد هدف را حفظ و از ترور به عنوان تکنیکی برای دستیابی به اهداف سیاسی، اجتماعی، ایدئولوژیکی یا مذهبی خاص استفاده می‌کند.

ایدئولوژی به عنوان یک لنز شناختی که ادراکات جهان را شکل می‌دهد و اقدامات را به سمت اهداف تعریف شده هدایت می‌کند، عمل می‌کند. هر ایدئولوژی برای توجیه تلاش‌های مسلحانه خود ساخته شده است و از این طریق مشروعیت را در میان اعضا و حامیان خود تضمین می‌کند. ایدئولوژی‌ها حوزه‌های گوناگونی، از سیاست گرفته تا دین را در بر می‌گیرند و بر عقاید و رفتارها، خواه صلح‌آمیز یا ستیزه جویانه، بر اساس اصول ایدئولوژیک تأثیر می‌گذارند. بعد ایدئولوژیک یک گروه را می‌توان به عنوان سازمانی با مجموعه‌ای از باورها توصیف کرد که جهان بینی فردی را شکل می‌دهد و متعاقباً تصمیم‌گیری را هدایت می‌کند.

تروریسم به عنوان شکلی از ارتباطات سیاسی، فیزیکی و یا روانی با هدف بی‌ثبات کردن جمعیت هدف تعریف می‌شود. زمانی که گزینه‌های صلح‌آمیز و دیپلماتیک و کنوانسیون‌های جنگ شکست خورده یا غیرممکن تلقی می‌شوند، اغلب به‌عنوان آخرین راه‌حل از ترور استفاده می‌شود. کسانی که درگیر تروریسم می‌شوند، می‌دانند که به ابزارهایی خارج از هنجارهای اجتماعی متوسل می‌شوند، اما معتقدند که این تنها راه‌حل برای دستیابی به اهدافشان است. تلاش برای درک این واکنش‌های خشونت‌آمیز به معنای توجیه نیست، بلکه راه‌هایی را به سوی راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز ضروری برای پایان دادن به خشونت، ترویج بشریت و جلوگیری از گسترش آن باز می‌کند.

در 7 اکتبر 2023، اسرائیل مورد حمله تروریستی مهمی قرار گرفت که توسط حماس انجام شد و به عنوان چهاردهمین نیروی مسلح بزرگ جهان شناخته شد. در آن زمان حماس تقریباً 30000 جنگجو داشت، اما از آن زمان به دلیل پاسخ اسرائیل به کمتر از 9000 تن کاهش یافته است. بیش از 9 ماه از این رویداد می‌گذرد و این سوال مهم را برانگیخته است: آیا تروریسم در شام تشدید می‌شود و تهدیدی برای بشریت به شمار می‌رود؟ این تحقیق تکان دهنده بر ارتباط عمیق انسان شناختی بین بشریت و تروریسم تأکید می‌کند که شایسته کاوش کامل است. در هسته بشریت، برآورده شدن نیازهای ضروری ما در همه سطوح از جمله تغذیه، آب، سرپناه مطمئن، امنیت عاطفی و فیزیکی و تقویت پیوندهای اجتماعی نهفته است. هنگامی که این نیازها ارضا شوند، افراد، عزت نفس سالمی را پرورش می‌دهند، جایگاه شایسته خود را در جامعه پیدا می‌کنند، پتانسیل شخصی خود را کشف می‌کنند و به دنبال معنای عمیق در زندگی خود می‌گردند. برعکس، محروم کردن افراد از این عناصر اساسی می‌تواند انسانیت آن‌ها را از بین ببرد و توانایی آن‌ها برای زندگی کامل و شرافتمندانه را به خطر بیندازد. چنین محرومیتی ممکن است واکنش‌های خشونت آمیزی را برانگیزد که نشان دهنده یک مبارزه ناامیدانه برای بقا یا عدالت است.

آخرین حملات تروریستی علیه اسرائیل منجر به کشته شدن 1200 نفر و ربوده شدن 251 اسرائیلی شد. حماس این اقدامات را تا حدی به عنوان پاسخی به محاصره غزه از سال 2007 توجیه می‌کند. محاصره، مردم این منطقه را از نیازهای ضروری محروم کرده است و کمبود مواد غذایی، ترس از حملات جدید، بی‌ثباتی اقتصادی، بدتر شدن وضعیت بهداشتی و آموزشی در این منطقه احساس می‌شود. علاوه بر این، حماس خواستار ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی است. در اقدامی تلافی جویانه، اسرائیل حمله‌ای را آغاز  و تاکید کرد که تا زمانی که همه افراد ربوده شده، از جمله 116 نفری که هنوز در اسارت هستند، بازگردانده نشوند، این حمله متوقف نخواهد شد.

حمله متقابل اسرائیل منجر به کشته شدن بیش از 38867 غیرنظامی قربانی شده است که بسیاری از آن‌ها خردسال هستند. این احتمال وجود دارد که بسیاری از مردم فلسطین با آسیب‌های روانی شدید دست و پنجه نرم کنند. به عنوان مثال، بیش از 77000 فلسطینی صدمات جسمی جدی را متحمل شده‌اند که بیش از نیمی از آن‌ها خردسال هستند. علاوه بر این، بیش از 10000 غیرنظامی فلسطینی، از جمله بیش از 500 خردسال، در شرایط غم انگیز زندان در اسرائیل نگهداری می‌شوند. بیش از نیم میلیون نفر از ساکنان غزه با گرسنگی مواجه هستند و بیش از دو میلیون نفر آواره شده‌اند. گزارش‌های دلخراش از پزشکان، روزنامه‌نگاران، مربیان، کارمندان نهادهای بشردوستانه، خانواده‌های داغدار و افراد آسیب دیده، بر رنج عمیق انسانی که در غزه فرا گرفته است، تأکید می‌کند. همزمان، ارتش رژیم صهیونیستی در حال اجرای عملیات ضد تروریستی پیشگیرانه در کرانه باختری است که منجر به کشته شدن 544 فلسطینی از جمله 133 کودک شد.

دیوان بین‌المللی دادگستری اعلام کرد که اسرائیل در آستانه ارتکاب نسل‌کشی علیه مردم فلسطین است. اسرائیل از سوی دیوان بین‌المللی دادگستری به دلیل اقدامات نسل کشی علیه مردم فلسطین محکوم شده است.

در 20 مه 2024، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی برای رهبران اسرائیلی از جمله بنیامین نتانیاهو و اعضای حماس به دلیل جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در غزه، حکم بازداشت را درخواست کرد. علی‌رغم تلاش‌های گسترده سازمان ملل و ایالات متحده برای مذاکره درباره آتش‌بس، و محکومیت سازمان ملل در مورد تخریب گسترده اسرائیل در زیرساخت‌های حیاتی غزه از جمله تأسیسات قضایی، آموزشی و بهداشتی، این درخواست‌ها نادیده گرفته شده‌اند.

از 8 اکتبر، اسراییل خود را در چندین جبهه فراتر از غزه درگیر کرده است و مبارزه با کل محور مقاومت، به ویژه حزب الله، را در دستور کار خود قرار داده است. حزب‌الله با استفاده از قدرت نظامی ترکیبی که ترکیبی از تاکتیک‌های چریکی، جنگ شورش‌ها و فناوری‌های پیشرفته است، ظرفیت حمله به تمام قلمرو اسرائیل را دارد. حزب الله اعلام کرده است تا زمانی که اسرائیل از غزه عقب نشینی کند و تهدیدات خود علیه لبنان را متوقف کند، به حملات خود علیه اسرائیل ادامه خواهد داد.

این درگیری مداوم باعث آسیب عمیق مردم در امتداد مرز لبنان با اسرائیل شده است. در اسرائیل، منطقه شمالی برای بیش از 9 ماه متروک مانده و به شهرهای ارواح با بیش از 200000 آواره و تلفات متعدد تبدیل شده است. در طرف لبنانی، گزارش‌ها حاکی از آن است که بیش از 100000 آواره و تلفات متعدد، عمدتاً در میان غیرنظامیان وجود دارد. هم در داخل اسرائیل و هم در سطح بین‌المللی، صداهای متعددی از خواستار خویشتن‌داری دولت اسرائیل و حزب‌الله شده‌اند. نگرانی‌ها نه تنها به دلیل پتانسیل حملات تلافی جویانه ویرانگر علیه اسرائیل، بلکه به دلیل تهدید ثبات و رفاه لبنان افزایش یافته است.

تلاش اسرائیل برای از بین بردن حماس و بالقوه حزب‌الله، چالش‌های نظامی بزرگی را به همراه دارد. حماس که از دهه 1980 فعال است، در غزه حضور دارد، در حالی که حزب الله، که در سال 1986 در پاسخ به تهاجم اسرائیل به لبنان در سال 1982 تأسیس شد، در طول دهه‌ها اهداف مشابهی را از لبنان دنبال کرده است. اسرائیل هرگز نتوانسته است این دو گروه را شکست دهد. این دو گروه علی‌رغم داشتن ایدئولوژی نسبتاً متمایز، در مخالفت خود با گسترش سرزمینی اسرائیل و حفظ وابستگی نزدیک به محور مقاومت، مورد حمایت ایران، همگرا می‌شوند.

در مواجهه با مخالفت پایدار گروه‌هایی مانند حماس و حزب الله با گسترش سرزمینی اسرائیل، و زمانی که راه حل‌های مسالمت‌آمیز به نظر دست نیافتنی می‌رسد، افراد در غزه، اسرائیل، جنوب لبنان و درون محور مقاومت ممکن است برای بازپس‌گیری کرامت انسانی خود به ایدئولوژی‌های انتقام جویانه روی آورند. این واکنش می‌تواند تنش‌ها و درگیری‌ها را در منطقه تشدید کند. اخیرا، سخنگوی ارتش اسرائیل تاکید کرد که تلاش برای نابودی حماس بیهوده است زیرا یک ایده را نمی‌توان صرفاً با سلاح شکست داد. برای مقابله مؤثر با ظهور تروریسم در شام، یک رویکرد جامع فراتر از اقدامات نظامی و امنیتی ضروری است. ایجاد اعتماد متقابل میان همه جوامع، با تاکید بر آرمان‌های مشترک برای صلح، امنیت، مدارا و اعتماد، بسیار مهم است. این امر مستلزم ترویج گفتگوهای باز و محترمانه متمرکز بر آشتی برای رسیدگی به علل زمینه‌ای که به تروریسم دامن می‌زند، نیازمند یک استراتژی دیپلماتیک متعادل با هدف تقویت بازگشت به بشریت است.