شکاف‌های دینی؛ علت اصلی وقوع حملات تروریستی در روسیه

هشتمین روز از ماه ژوئن، حملات تروریستی با رنگ و بوی مذهبی در دو منطقه جنوبی روستوف و داغستان در روسیه به وقوع پیوست. پس از دستگیری، گروگان‌گیران در روستوف خود را پیرو گروه ممنوعه «دولت اسلامی» در روسیه معرفی کردند. مهاجمان حمله کننده به کلیسای ارتدکس و دو کنیسه در داغستان تاکنون اعترافی نکردند اما اهدافی که آن‌ها انتخاب کرده‌اند نشان دهنده انگیزه مذهبی است.

گروگان‌گیری در بازداشتگاه روستوف

در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۴، بازداشت شدگان در بازداشتگاه شماره ۱ در روستوف-آن-دون دو کارمند را گروگان گرفتند. گروگان‌گیران بلافاصله خود را عضو سازمان ممنوعه و تروریستی «دولت اسلامی» در روسیه اعلام کردند. آن‌ها دو پیام ویدئویی با مطالبات خود ضبط و در فضای مجازی منتشر کردند. در تصاویری که کانال تلگرامی «۱۱۲» منتشر کرد، یکی از ربوده‌شدگان اظهار داشت که اعضای داعش، مرکز روستوف را که «برادران» آن‌ها در آنجا نگهداری می‌شدند، تصرف کرده‌اند. این ویدئو پرچم دولت اسلامی و سربند‌هایی با خط عربی را بر روی زندانیان نشان می‌داد. بسیاری از مفسران به ریش‌های بلند گروگان‌گیران اشاره کردند.

مفتی منطقه روستوف، احمد ابوسوپیانوف، برای مذاکره با گروگان‌گیران آمد. به گفته وی، با ورود او به مرکز، سه زندانی با یک گروگان به ملاقات او آمدند. آن‌ها به درخواست او برای آزادی گروگان‌ها که او آن را «بیهوده» توصیف کرد، پاسخ ندادند.

بلا فاصله پس از خروج مفتی از بازداشتگاه، عملیات آزادسازی گروگان‌ها شروع شد. در این عملیات پنج شبه‌نظامی کشته و یک تن مجروح شد. طی این عملیات هر دو گروگان آزاد شدند.

سه نفر از گروگان‌گیران، شمیل آکیف، تامرلان گیرف و عظمت تسیتسکیف، در‌آوریل ۲۰۲۲ به دولت اسلامی پیوستند و با استفاده از یک بمب دست‌ساز حمله به دادگاه عالی کراچای-چرکس را طراحی کردند. در سال ۲۰۲۳ آن‌ها به حبس‌های طولانی مدت محکوم شدند.

کمیته تحقیقات روسیه یک پرونده جنایی در رابطه با گروگانگیری را باز کرد. بر اساس تحقیقات، وضعیت گروگانگیری در بازداشتگاه شماره ۱ روستوف-آن-دون از چند ماه قبل برنامه‌ریزی شده بود و اقدامات گروگانگیر‌ها از بیرون هماهنگ شده بود.

حمله به اماکن مذهبی داغستان

درست بیش از یک هفته پس از وقایع بازداشتگاه روستوف، در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۴، ستیزه جویان در داغستان به یک کلیسای ارتدکس، دو کنیسه و افسران مجری قانون حمله کردند. مهاجمان هنوز خود را حامی «دولت اسلامی» اعلام نکرده‌اند اما اقدامات آن‌ها به وضوح متوجه ساختمان‌های مذهبی غیر مسلمانان بود.

به گفته کمیته تحقیقات، ۱۹ نفر،۱۵ افسر پلیس و چهار غیرنظامی، در این حمله کشته شدند. در این حمله، پنج گروگانگیر نیز کشته شدند. بعداً وزارت بهداشت گزارش داد که تعداد کشته شدگان به ۲۰ نفر و ۴۶ زخمی رسیده است.

حملات به کلیسا‌ها و کنیسه‌ها در ماخاچکالا و دربنت تقریباً به طور همزمان آغاز شد. گزارش‌های اولیه از تیراندازی از دربنت منتشر شد. وزارت امور داخله داغستان گزارش داد که افراد ناشناس «با سلاح‌های خودکار به سمت کنیسه و کلیسا» در دربند تیراندازی کردند.

بعداً مشخص شد که در جریان حمله به کلیسای شفاعت در دربنت، مهاجمان وارد کلیسا شدند، به نگهبان شلیک کردند و یک کشیش ارتدوکس ۶۶ ساله را کشتند. این حمله در یکی از تعطیلات اصلی مسیحیان، روز تثلیث مقدس (پنطیکاست)، که توسط مسیحیان ارتدکس در روسیه جشن گرفته می‌شود، رخ داد.

حمله به کنیسه دربند حوالی ۴۰ دقیقه قبل از نماز مغرب رخ داد. آتش سوزی بزرگی در ساختمان کنیسه رخ داد. تقریباً در همان زمان، حمله‌ای به کنیسه‌ای در ماخاچکالا انجام شد. مهاجمان اشاراتی به سوره‌ها و آیات قرآن در دروازه‌های کنیسه به جا گذاشتند. در همان نزدیکی، در خیابان یرموشکینا، تیراندازی بین ستیزه جویان و پلیس رخ داد. کلیسای جامع مقدس نیز زیر آتش قرار گرفت، جایی که ۱۹ نفر پس از شروع تیراندازی در آن پناه گرفتند.

حوالی ساعت ۲۲ در مرکز روستای سرگوکالا واقع در ۸۰ کیلومتری دربند، افراد ناشناس با تیراندازی به یک خودرو با ماموران پلیس، یک افسر وزارت امور داخله را مجروح کردند.دو پسر و برادرزاده رئیس منطقه سرگوکالا در داغستان، ماگومد عمروف، در حملات دربنت و ماخاچکالا دست داشتند و کشته شدند. خود عمروف بازداشت شد و خانه‌اش تفتیش شد.

کمیته ملی ضد تروریسم (NAC) در ۲۳ ژوئن رژیم عملیات ضد تروریسم (CTO) را در داغستان اعلام کرد. حدود ساعت ۸ صبح به وقت مسکو در ۲۴ ژوئن، رژیم CTO لغو شد.کمیته تحقیقات روسیه پرونده جنایی را تحت عنوان تروریسم باز کرده است.

نظرات کارشناسان

کانال «از رسول بپرس» اعلام کرد که کتیبه‌های باقی‌مانده بر درب کنیسه در دربند - «۲: ۱۲۰» و «۸: ۳۹» به آیه ۱۲۰ سوره دوم قرآن و آیه ۳۹ سوره هشتم اشاره دارد.

کارشناسان خاطرنشان کردند که افراط گرایان این آیات قرآن را برای توجیه مخالفت با‌یهودیان و مسیحیان تفسیر می‌کنند. آن‌ها همچنین پیشنهاد کردند که تاریخ حمله به کلیسا، ۲۳ ژوئن، توسط ستیزه جویان انتخاب شده است زیرا مصادف با عید مسیحی پنطیکاست است که نشان دهنده پایان دوره عید پاک است. این تاریخ در مسیحیت یادآور نزول روح القدس بر رسولان و تأسیس کلیسای مسیحی است.

کارشناسان مؤسسه آمریکایی مطالعات جنگ به این نتیجه رسیدند که حملات داغستان احتمالاً توسط هسته قفقاز «دولت اسلامی یا ولایت القوقاز» انجام شده است که قبلاً مسئولیت حمله تروریستی در «تالار شهر کروکوس» را بر عهده گرفته بود.