در حاشیه مرز افغانستان با ازبکستان، جایی که هیچ خط ریلی وجود ندارد، مردان جوانی مشاهده میشوند که کیسههای گندم یا آرد را برای انتقال از قطارهای باری به کامیونها منتقل میکنند.
هر روز ۳۵۰۰ تن آرد و ۱۵۰۰ تن گندم در شهر مرزی حیرتان در شمال افغانستان در کامیونهایی که از کوه شجاع عبور میکنند و جادههایی که در اثر جنگ تخریب شدند و برای حمل کالا مناسب نیستند، تخلیه میشود.
به گفته مقامات طالبان، بازسازی راه برای اتصال مسیر آسیب دیده حیرتان تا مزار شریف، بزرگترین شهر شمال، در حال انجام است. این مسیر فقط ۷۵ کیلومتر (۴۷ مایل) طول دارد اما بخش مهمی از جاه طلبیهای دولت طالبان برای احیای چندین پروژه راه آهن در این مسیر و سایر مسیرها متوقف شده است.
هدف راه آهن ترانس افغان که مدتها پیش تصور شده بود، در نهایت اتصال ازبکستان، افغانستان و پاکستان با ۷۰۰ کیلومتر خط آهن است که توسط سه کشور که یک گروه کاری ایجاد کردهاند، پشتیبانی میشود. اندرو گرنتام، سردبیر اخبار روزنامه بینالمللی راه آهن مستقر در انگلستان، رسانهای که به پوشش تحولات در بخش راه آهن اختصاص داده شده است، گفت: «مردم بیش از ۱۰۰ سال است که در مورد راه آهن ترانس افغان صحبت میکنند.»
خط ریل دومی که مورد بحث است، مسیری در حدود ۲۰۰ کیلومتر است که در انتهای کشور دیگری به پایان میرسد تا شهر هرات را به همسایه غربی خود، ایران متصل و افغانستان را با یک خروجی به دریا، ترکیه و اروپا فراهم کند. این پروژه مدتها قبل از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ نهایی شد و مقامات افغانستانی پیشبینی کردند که ساخت این ریل در حدود 15 سال طول میکشد. حمل و نقل ریلی سریعترین و ارزانترین وسیله حمل و نقل کالا است اما در افغانستان جدی گرفته نشده است. گرنتام، به خبرگزاری فرانس پرس گفت:« با توجه به برآوردهای فعلی ما، هنگامی که کار واقعی در این پروژه آغاز میشود، مرحله ساخت و ساز سه تا پنج سال طول خواهد کشید. این خیلی بلندپروازانه است وکابُل به کمکهای مالی و فنی خارجی نیاز خواهد داشت.» با این حال،کشورهای آسیای مرکزی مانند ازبکستان و ترکمنستان و همچنین روسیه در حال حاضر با افغانستان همکاری میکنند.
گرنتام افزود که این راه آهن به افغانستان امکان دسترسی به دریا را میدهد و آن را به مسیرهای تجاری بینالمللی متصل میکند و «به طور قابل توجهی بر اقتصاد افغانستان تأثیر میگذارد.» هرچه کیلومتر راه آهن درافغانستان توسعه یابد، تجارت این کشور با کشورهای دیگر بیشتر خواهد شد.
علاوه بر بودجه، مسائل فنی، به ویژه سنجش مسیر نیز حل مشکلات را شورا کردند. ایران از استانداردهای گج اروپایی استفاده میکند،اما راه آهنهایی که از جمهوریهای شوروی سابق میآیند، گج متفاوتی دارند. پاکستان نیز از استاندارد سومی استفاده میکند. آقای گرنتام گفت:« شما میتوانید ساعتها وقت بگذارید و بفهمید که کدام یک از سه گج، باید در افغانستان استفاده شود.»