در نمایشگاه کتاب ریاض 2024 چه گذشت؟

نمایشگاه بین المللی کتاب 2024 ریاض با شعار «الریاض تقرأ» که روز پنجشنبه 26 سپتامبر 2024 در دانشگاه ملک سعود آغاز به کار کرد، فرصتی برای معرفی و رقابت ده ها نویسنده مبتکر سعودی، خلیجی و عربی تا جدیدترین کارهای خود را به هواداران پیشنهاد می کند. کنند.

نمایشگاه ریاض میزبان افراد و مختلف بود. قطر به اختلافات مختلف و پنهان سیاسی با سعودی، میهمان افتخاری این دوره از نمایشگاه کتاب ریاض با دو محور بازتاب نقش فرهنگی این کشور در صحنه فرهنگ خلیجی و عربی، و پیوند میان فرهنگی و تاریخی با عربستان، در نمایشگاه حضور داشت.

اما شخصیت‌هایی که در این نمایشگاه حضور داشتند، بی‌سابقه و مطمئن بودند که برانگیز، فرید زکریا، تحلیلگر هندی‌الاصل آمریکایی بودند که تا چندی پیش، از مخالفان و مخالفان سیاست‌های جدی‌سعود به شمار می‌رفتند. زکریا که یادداشت‌ها و تحلیل‌های بسیار در انتقاد از عربستان نگاشته و حتی این خاندان را «شیطان» توصیف کرده بود، اکنون با قرار گرفتن در میان سخنرانان نمایشگاه، تحولات عربستان را همسو با روندهای جهانی می‌خوانند و این کشور را در حال پیشرفت در عرصه‌های مختلف می‌دانند. فناوری، فرهنگی و اقتصادی توصیف کرد.

آثار پرفروش نمایشگاه

عرضه آثار چشمگیر و رمان‌های تخیلی و جنایی در نمایشگاه کتاب ریاض و استقبال محسوس این گونه آثار را می‌توان در زمینه فعالیت‌های گسترده‌تر کشورهای عربستانی به این سمت دانست. نکته جالب توجه است که نجاح سلامه، نویسنده جوان اردنی که با سه اثر خود در ژانر فانتزی و تفسیر در نمایشگاه حضور داشت، می‌گوید پس از خودداری ناشران کشورش از همکاری با او؛ به این دلیل که معتقد است این گونه آثار مخاطبان بیشتر نیست، سرانجام این یک ناشر سعودی بوده است که رمان‌ش را بر عهده گرفته است.

با این حال، اقبال ملموس سعودی‌ها به آثار تخیلی و جنایی، علاوه بر آن بر آن‌که جدید نیست، محدود به جوانان عربستان هم نیست. در این راستا، اردیبهشت ماه گذشته، آثار نویسنده‌های سعودی به نام «اسامه المسلم»، معروف به «هری‌پاتر جهان عرب» در نمایشگاه کتاب رباط -پایتخت مغرب- با استقبال از جوانان این کشور مواجه شد. «المسلم» که در این نمایشگاه ریاض نیز حضور دارد، با آمیختن ژانر تفسیر و فانتزی تاریخی، خیل عظیمی از نسل جوان عرب را جذب آثارش کند.

پرداختن به اثر این نویسنده و آثاری از این قبیله، از دو جنبه حائز مهم است. اول این که جهان عرب و به خصوص عربستان، با ادبیات مدرن و جهان تخیل بیگانه نیست و به ادبیات پست‌مدرن قدم نهاده است. توجه دیگر به المانهای تاریخی و ملی در این داستانهاست. این ژانر داستانی علاوه بر جذب جوانان، همسو با تلاش دولت سعودی برای ایجاد یک هویت ملی با اتکا بر مولفه‌های تاریخی پیش از اسلام و نمادهای جهان باستان است. این دولت عربستان را می‌توان از هدفمندی برخی از کاربران مجازی به بت‌های مورد پرستش دوران جاهلیت و ترویج آداب و رسوم مربوط به آن زمان گرفته تا حمایت دولت از نویسندگانی مانند المسلم و یا پذیرش و انتشار محتوایی این گونه از او و سایر افراد دریافت کنند.

استقبال پرشور دختران و پسران جوان از این دسته‌نویس‌ها و ایجاد طول‌ها برای امضای آن‌ها از یک سو، و بازتاب گسترده آن رسانه‌های عربی از سوی، حاکی از وجود روند پیشرفت در نسل جدید جامعه عرب است. نسلی که متعاقب تأثیرپذیری بسیار از مجازی دارد، در فاصله دوری از دنیای واقعی و ملموس در اطراف بوده است و بسیار به داستان‌های علمی-تخیلی از خود نشان می‌دهد که گویی عطش آن‌ها را برای تجربه جهان‌های مختلف سیراب می‌کند.

این گرایش به آثار ادبیات جدید از سوی جوانان به مذاق رسانه های سعودی از جمله ایدیپندنت عربی [1] بسیار خوش آمد است. این خبرگزاری به میزان محبوبیت آثار علمی-تخیلی جدید اشاره کرده و اقبال به کتاب‌هایی را که بر اساس اندیشه و ایدئولوژی «صحوه» است، مدعی شده است. که متاثر از اخوان المسلمین بوده و اصلاحات اجتماعی مخالفت و متضاد با شریعت را بسیار اندک توصیف کرد. بر اساس این گزارش، هر چند انتشار کتاب‌های نویسندگان جریان صحوه، که بزرگان و بررسی این جریان در حال حاضر در زندان هستند، در دوران بن سلمان و توسط دولت بسیار محدود شده است، اما این رسانه سعودی مدعی است، اکنون خود جوانان از محتوای این چنینی هستند. فاصله گرفته و دیگر علایق به آن ها ندارند.

تاریخ اسرائیل و صهیونیسم موضوع مهم دیگری بود که به شدت توجه بازدیدکنندگان نمایشگاه ریاض را به خود جلب کرد. بنابه گزارش رسانه‌ها، کتاب «موسوعة الیهود و الیهودیة والصهیونیة» (دایرة المعارف یهودیان، یهودیت و صهیونیسم) یکی از پرفروش‌ترین‌های نمایشگاه بوده است. عبدالوهاب المسیری در این دانشنامه 8 جلدی که سال 1999 در مصر منتشر شد، تحلیلی جامع و عمیق از صهیونیسم و ​​ریشه‌های تاریخی و ایدئولوژیک آن می‌دهد. او همچنین به تعریف‌هایی دقیق از یهودیت، صهیونیسم و ​​یهود، و تفاوت آنها و همچنین اهمیت صهیونیسم ارائه می‌دهد و در ادامه، به نقد پارادوکس‌های درونی این جنبش سیاسی می‌پردازد.

مهم این استقبال از کشورهای عربستانی به ویژه در سایه جنگ وحشیانه رژیم لبنانی عریان علیه غزه، و فراتر از آن، گمانه‌زنی‌های پیرامون زندگی‌سازی دولت سعودی با این رژیم، دوچندان می‌شود. گزارش‌های اخیری که از دیدار چندماه پیش بن‌سلمان با بلینکن، وزیر خارجه آمریکا منتشر شده است، مدعی است ولیعهد سعودی در رابطه با موضوع مسائل عادی گفته است که فلسطین برای شخص من مهم نیست، اما برای مردم ما مهم است. در صورت صحت این گزارش که خیلی دور از ذهن نیست و أماره‌ها برصحت آن وجود دارد و با توجه به اقبال مخاطبان به کتاب قدیمی درباره صهیون، این گزارش که جامعه عربستانی تا حد قابل تأملی نسبت به موضوع شناسایی هویت ملی دارد و این روایت دارد. قول از بن‌سلمان، همخوانی خوبی با واقعیت دارد. و ادعای مبنی بر خط رسانه‌های سعودی بر به حاشیه رفتن جریان‌های اسلامی (مانند صحوه) را به چالش می‌کشد. علاوه بر این، چندی پیش ولیعهد عربستان سعودی روابط با رژیم خطرناکی را امری خطرناک توصیف کرده است که ممکن است او را به سرنوشت آنور سادات دچار کنند که امضای پیمانی کمپ دیوید و به رسمیت شناختن اسرائیل، توسط یکی از اعضای جهاد اسلامی مصر باشد. ترور شد.

[1] https://www.independentarabia.com/node/609062/سياسة/تقارير/كتب-الصحوة-وأفكار-فريد-زكريا-تشهر-إفلاسها-في-السعودية