آفریقا، میدان جدید رقابت پاتریارک‌نشین‌های ارتدکس

دولت یونان با تصویب تأسیس 600 موقعیت شغلی جدید برای کشیش‌ها، حمایت خود را از پاتریارک‌نشین‌های مهم و تاریخی شامل پاتریارک‌نشین قسطنطنیه، اسکندریه، اورشلیم و صومعه مقدس سینا اعلام کرده است. این اقدام با هدف تقویت این نهادهای کهن، که بسیاری از کشیش‌های آن سال‌ها بدون حقوق، خدمات درمانی یا بازنشستگی فعالیت کرده‌اند، صورت گرفته است.

این تصمیم علاوه بر بُعد انسانی، اهمیتی ژئوپلیتیکی دارد. این پاتریارک‌نشین‌ها تحت فشار شدید پاتریارک‌نشین مسکو قرار دارند که از دهه‌ها پیش آغاز شده است. از سال 2004، این نهادها بارها از دولت‌های یونان درخواست کمک کرده‌اند تا شرایط سخت کشیش‌های خود را بهبود بخشند. بسیاری از کشیش‌های مسن که عمر خود را وقف حفظ صومعه‌ها و اماکن مقدس در سرزمین مقدس کرده‌اند، بدون دسترسی به خدمات درمانی یا بازنشستگی از دنیا رفته‌اند.

این غفلت دولت‌های یونان، تأثیر و جایگاه این پاتریارک‌نشین‌های کهن را به‌تدریج کاهش داده است. تعطیلی کلیساها و از بین رفتن اجتماعات یونانیان مقیم خارج، پیامدهای این بی‌توجهی بوده است. ایجاد 600 موقعیت شغلی گامی جدی برای معکوس کردن این روند محسوب می‌شود و نشان‌دهنده تلاش یونان برای ایفای نقش در «ژئوپلیتیک ادیان» است.

چالش‌های ژئوپلیتیکی

پاتریارک‌نشین اسکندریه، که یکی از قدیمی‌ترین مراکز کلیسای ارتدکس است، بر اساس سنت کلیسا مسئولیت معنوی و مدیریتی بر کلیساهای آفریقا را بر عهده دارد. این مسئولیت به‌ویژه شامل اداره امور کشیش‌ها، رسیدگی به نیازهای مذهبی جوامع ارتدکس در آفریقا و حفظ یکپارچگی کلیسای ارتدکس در این منطقه می‌شود.

پس از تصمیم پاتریارک‌نشین اسکندریه برای به رسمیت شناختن خودمختاری کلیسای اوکراین، پاتریارک‌نشین مسکو اقدام به ایجاد ساختارهای موازی در آفریقا کرد. این اقدامات شامل اعزام نمایندگان خود به کشورهای آفریقایی، ارائه حمایت مالی به کشیش‌ها، و تأسیس کلیساهای مستقل از پاتریارک‌نشین اسکندریه بوده است. کشیش‌های آفریقایی وابسته به کلیسای اسکندریه، که با حقوق ماهانه 200 یورو و بدون مزایا زندگی می‌کنند، با پیشنهادهای جذاب‌تر روس‌ها مواجه شده‌اند؛ از جمله حقوق 1000 یورویی، به همراه مزایا و پاسپورت دیپلماتیک.

هرچند این حمایت‌ها از دید کشیش‌ها و جوامع محلی ممکن است مثبت به نظر برسد، از دیدگاه پاتریارک‌نشین اسکندریه، این اقدامات به منزله مداخله در حوزه‌ای است که به طور سنتی تحت اختیار آن‌ها قرار دارد.

راهکارهای یونان

دولت یونان در سال‌های اخیر با چالش‌های مالی جدی روبه‌رو بوده است، اما تلاش‌هایی برای جلوگیری از فروپاشی این پاتریارک‌نشین‌ها انجام داده است. از جمله اعزام 250 کشیش از کلیسای یونان به خارج که هرچند مؤثر بود، مشکل اصلی را حل نکرد.

دیدار پاتریارک قسطنطنیه با مقامات یونانی، از جمله وزرای آموزش و کشور، باعث شد توجه ویژه‌ای به مشکلات این نهادها شود. نتیجه این مذاکرات تصویب ایجاد 600 موقعیت شغلی بود که با تدوین چارچوب قانونی مناسب توسط وزارت کشور اجرایی خواهد شد. این تصمیم همچنین شامل پاتریارک‌نشین آنتاکیه می‌شود که اکنون در دمشق، سوریه مستقر است. با این حال، یکی از متروپولیت‌های کهن پاتریارک‌نشین اسکندریه تأکید کرده است: «تا زمانی که قانون در روزنامه رسمی دولت منتشر نشود، هیچ چیز قطعی نیست.»

منبع : ارتودوکس تایمز