چرایی توفیق دیپلماسی عمومی کره جنوبی؟

دیپلماسی عمومی نقشی اساسی در شکل‌دهی وجهه بین‌المللی یک کشور و تقویت مشارکت‌های جهانی ایفا می‌کند. رویکرد کره جنوبی به دیپلماسی عمومی، به ویژه از طریق فرهنگ و ورزش، نمونه جالبی از این گزاره است که چگونه مشارکت فرهنگی و ورزشی می‌تواند حضور و نفوذ جهانی یک کشور را افزایش دهد.

مفاهیم و اشکال دیپلماسی عمومی

دیپلماسی عمومی، استراتژی دولت برای برقراری ارتباط مستقیم با نهادهای خارج از کشور است. هرگونه تلاش هماهنگ برای تأثیرگذاری بر افکار خارجی در حوزه دیپلماسی عمومی است. رایج‌ترین روش‌های دیپلماسی عمومی در استفاده از کمپین‌های سیاسی و استفاده از رسانه‌های بین‌المللی خلاصه می‌شود.

دیپلماسی عمومی یا «توانایی تأثیرگذاری بر دیگران برای به دست آوردن نتایج مورد نظر از طریق جذب به جای اجبار یا پرداخت»، ابزاری کلیدی برای ارتقای قدرت نرم یک کشور است. به گفته نای، دیپلماسی عمومی متکی بر تأثیرگذاری بر افکار عمومی، همراهی با بازیگران غیردولتی و استفاده مؤثر از هر نوع تعامل است.

دو شکل دیپلماسی عمومی وجود دارد. اول، برندسازی یا ارتباطات فرهنگی که به موجب آن دولت سعی می‌کند وجهه خود را بدون اینکه به دنبال حمایت از یک هدف سیاسی باشد، تقویت کند. برندسازی باعث ایجاد حسن نیت عمومی می‌شود و همکاری در تعدادی از مسائل را تسهیل می‌کند. همچنین به حفظ اتحادهای طولانی مدت و تضعیف تبلیغات رقیب کمک می‌کند.تاکتیک برندسازی در طول جنگ سرد توسط ایالات متحده برای متقاعد کردن جهان به برتری دموکراسی و سرمایه داری بر کمونیسم استفاده شد. صدای آمریکا، یک آژانس رسانه دولتی رادیویی بین‌المللی، محتوای آمریکایی و دیگر غربی را به کشورهای اروپای شرقی پخش می‌کند تا افسانه‌های مربوط به غرب را از بین ببرد.

دوم، یک هدف سیاسی وجود دارد که مستلزم استفاده از کمپین‌ها برای ایجاد حمایت خارجی برای پیگیری این سیاست است. حمایت سیاسی یک استراتژی کوتاه مدت است که برای جلب حمایت یا مخالفت بین‌المللی برای رهبران خاص استفاده می‌شود. گاهی اوقات از آن برای متقاعد کردن مردم برای حمایت از اتحادهای نظامی پرهزینه استفاده می‌شود که بحث برانگیز است و ممکن است در داخل با واکنش تلافی جویانه مواجه شود. کویت در سال 1990 از حمایت سیاسی برای جلب حمایت ایالات متحده برای حمله به عراق استفاده کرد. کویت با استفاده از یک کمپین به‌دقت سازمان‌دهی شده، به رهبری یک شرکت روابط عمومی، تلاش کرد تا مردم ایالات متحده را متقاعد کند که رهایی از دیکتاتوری رهبر عراق، صدام حسین، از نظر اخلاقی قابل توجیه است.

دیپلماسی فرهنگی و موج کره ای

دیپلماسی فرهنگی کره جنوبی که اغلب به عنوان «موج کره ای یا هالیو» شناخته می‌شود، نمونه‌ای از یک استراتژی برای نمایش فرهنگ خود در سراسر جهان است. در اواخر دهه 1990 و با موفقیت جهانی کی پاپ، درام‌های کره‌ای و فیلم‌ها، هالیو اوج گرفت. با استفاده از این صادرات فرهنگی، کره جنوبی به طور موثر قدرت نرم خود را به نمایش گذاشت و تصویر جهانی مثبتی ایجاد کرد و ارتباطات بین‌المللی را تقویت کرد.

در قرن بیست و یکم، با موفقیت چشمگیر گروه‌های کی پاپ مانند BTS و BLACKPINK، فیلم برنده اسکار Parasite (2019) و سریال درام نتفلیکس Squid Game (2021)، علاقه جهانی به فرهنگ کره افزایش یافت.

طبق رکوردهای جهانی گینس، BTS  تا پایان سال 2021، 23 رکورد جهانی را به نام خود ثبت کرد. این گروه پرمخاطب‌ترین گروه در اسپاتیفای، بیشترین دنبال کننده‌ گروه موسیقی در اینستاگرامو بیشترین تعامل توییتری برای یک موسیقی را از آن خود کرده است.

BLACKPINK   نیز رکوردهای جهانی قابل توجهی را به ویژه در YouTube و Spotify ثبت کرد. موزیک ویدیوی "How You Like That" در اولین روز انتشار بیش از 86 میلیون بازدید در یوتیوب داشت و رکورد جدیدی را در گینس ثبت کر. این گروه، اولین گروه دخترانه کی‌پاپ بود که پس از گذشت بیش از یک میلیارد استریم در مارس 2024، به کلوپ میلیاردها اسپاتیفای پیوست.

فیلم‌ها و درام‌های کره‌ای نیز شهرت جهانی پیدا کردند. انگل (2019)، اولین فیلم کره جنوبی بود که برنده نخل طلای جشنواره فیلم کن شد. این فیلم در نود و دومین دوره جوایز اسکار چهار جایزه از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی، را به دست آورد.  سریال Squid Game (2021)، با 1.65 میلیارد ساعت تماشا (معادل 160000 سال) در چهار هفته اول انتشار، پربیننده‌ترین سریال نتفلیکس در تمام دوران بود. این سریال همچنین اولین سریال تلویزیونی غیرانگلیسی بود که نامزد جوایز Primetime Emmy شد و 14 نامزدی دریافت کرد.

در این میان، یکی دیگر از عناصر راهبردی دیپلماسی فرهنگی، میزبانی رویدادها و جشنواره‌های مهم فرهنگی مانند جشنواره بین‌المللی فیلم بوسان و هفته مد سئول است. این رویدادها فرهنگ کره را جشن می‌گیرند و در عین حال توجه جهانی را به خود جلب می‌کنند، گردشگری را ترویج می‌کنند و جایگاه فرهنگی این کشور را در صحنه جهانی افزایش می‌دهند.

دولت کره از چنین ابتکارات دیپلماسی فرهنگی از طریق سیاست‌های متنوع و مشارکت‌های استراتژیک حمایت کرده است.در طول دولت کیم دائه جونگ (1998-2003)، سیاست‌های حمایت از صنایع فرهنگی بر صادرات محتوای فرهنگی کشور متمرکز بود. بودجه صنعت فرهنگی از 14 میلیون دلار در سال 1998 به 84 میلیون دلار در سال 2001 افزایش یافت. در این دوره، وزارت فرهنگ همچنین با شرکت‌های روابط عمومی و شرکت‌های فناوری برای صادرات نمایش‌ها، فیلم‌ها و موسیقی کره‌ای به خارج از کشور همکاری کرد.

دولت لی میونگ باک (2008-2013) تمرکز سیاست‌های فرهنگی را به برندسازی و رقابت ملی تغییر داد. شورای ریاست جمهوری برای برندسازی ملی تأسیس شد و تمرکز سیاست فرهنگی را به سمتی بر اساس مفهوم قدرت نرم تغییر داد.

رئیس جمهور پارک گئون‌های (2013-2017) به گام‌های پیشینیان خود برای تقویت سیاست فرهنگی کشور ادامه داد. پارک بودجه وزارت فرهنگ را افزایش داد و سالن‌ها و مراکز فرهنگی غول‌پیکر را در سرتاسر جهان ساخت.

در دوره مدیریت مون جائه این (2017-2022)، تأکید بر سیاست فرهنگی بر ایجاد یک بخش جدید هالیو در وزارت فرهنگ و تنوع بخشیدن به محتوای هالیو متمرکز بود. این وزارتخانه همچنین دوره کنونی را پس از Hallyu 1.0، 2.0 و 3.0 «دوران جدید هالیو» اعلام کرد و پروژه‌های دولتی دیگری را با هدف صادرات فرهنگ عامه و سنتی کره آغاز کرد.

دیپلماسی ورزشی

دیپلماسی ورزشی استفاده از ورزش برای ایجاد پل‌ها، ترویج گفتگو و تقویت همکاری بین ملت‌های مختلف را مطرخ می‌کند. این پل به عنوان یک پل غیرسیاسی برای تقویت تبادل فرهنگی، ترویج صلح، رسیدگی به مسائل جهانی و کاهش خطر درگیری‌های ژئوپلیتیکی عمل می‌کند. رویدادهای ورزشی، عضویت در سازمان‌های ورزشی بین‌المللی و ورزشکاران همگی ابزار دیپلماسی ورزشی هستند که به ارتقای وجهه و نمایه کشور در مقیاس جهانی کمک می‌کنند.

میزبانی کره جنوبی از رویدادهای مهم ورزشی بین‌المللی یکی از ستون‌های دیپلماسی ورزشی بوده است. بازی‌های المپیک تابستانی 1988 سئول، جام جهانی فوتبال 2002 (به میزبانی مشترک ژاپن) و المپیک زمستانی پیونگ چانگ 2018 تأثیر مثبتی بر وجهه این کشور داشته‌اند. میزبانی این رویدادها به کره اجازه داد تا فرهنگ، ارزش‌ها و پیشرفت‌های خود را به جهان نشان دهد. اجرای موفقیت‌آمیز آن‌ها به ایجاد شهرت از شایستگی و مهمان نوازی، تقویت موقعیت کشور در جامعه جهانی و ترویج گردشگری طولانی مدت کمک کرد.

مشارکت فعال کره جنوبی در سازمان‌های ورزشی بین‌المللی، به‌ویژه کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) و کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC)، نشان‌دهنده تعهد این کشور به روحیه ورزشی و همکاری جهانی است. این سازمان‌ها می‌توانند نقش مهمی در تضمین بازی منصفانه و تقویت همکاری بین کشورهای عضو داشته باشند، زیرا قوانین مسابقات بین‌المللی را تعیین می‌کنند و از کشورهای عضو می‌خواهند تا در جهت ارزش‌ها و اهداف سازمان‌ها تعامل داشته باشند و تلاش‌های هماهنگ انجام دهند.

دیپلماسی ورزشی همچنین شامل ارتقای استراتژیک ورزشکاران بوده و از آن‌ها به عنوان سفیران دیپلماتیک برای اعمال نفوذ جهانی استفاده می‌کند. موفق‌ترین سفیران ورزش جهانی تا به امروز شامل اسکیت باز، یونا کیم و بازیگر طرفدار ورزش‌های الکترونیک،  لی سانگ هیوک، هستند که هر دو به صدر رشته‌های خود رسیده‌اند. از شهرت و دستاوردهای آنها برای ارتقای جایگاه کشور، رسیدگی به مسائل اجتماعی و ایجاد فرصت‌هایی برای تعامل بین فرهنگی استفاده شد.

نماد اسکیت نمایشی یونا کیم پس از خدمت به عنوان سفیر بازی‌های المپیک و پارالمپیک زمستانی در پیونگ چانگ 2018 به عنوان سفیر افتخاری Gangwon 2024 (بازی‌های المپیک زمستانی جوانان) انتخاب شد. نقش او به عنوان سفیر به برگزاری بازی‌های المپیک در پیونگ چانگ در 2018 کمک کرده است. او همچنین در سال 2010 به عنوان سفیر حسن نیت یونیسف منصوب شد و به عنوان بخشی از نقش خود، از شهرت خود برای کمک به میلیون‌ها کودک آسیب‌پذیر در سراسر جهان استفاده کرده است.

لی سانگ هیوک، بازیکن لیگ افسانه‌ها (LoL) که با نام فاکر نیز شناخته می‌شود، نقش یک سفیر ورزش جهانی را بازی کرده است. دستاوردهای رکورد‌دار او در ورزش‌های الکترونیکی او را به بهترین گیمر حرفه‌ای تمام دوران تبدیل کرده است. آخرین دستاورد او، کسب طلا در مسابقات لیگ افسانه‌ها (LOL) در نوزدهمین دوره بازی‌های آسیایی چین، به ارتقای شهرت این کشور کمک کرد. مجله تایمز لندن حتی لی را یکی از 10 چهره تاثیرگذار ورزشی جهان معرفی کرد و پیش‌بینی کرد که او به یک ستاره اصلی المپیک تبدیل شود.