پس از بحرین و کویت، عمان نیز سلب تابعیت شهروندان را کلید زد

پس از بحرین که بیش از دو دهه است از سلب تابعیت به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفین استفاده می‌کند و کویت که در دوران شیخ مشعل، امیر جدید، قوانین بسیار سختگیرانه‌ای در جهت سلب تابعیت افراد وضع کرده، اکنون سلطنت عمان نیز قوانین مربوط به تابعیت را اصلاح کرده که بر اساس آن، محدودیت‌های بیشتری برای کسب تابعیت غیرعمانی‌ها قرار داده و همچنین مواردی را که منجر به سلب تابعیت عمانی می‌شود را شرح داده است.

هر چند عمان از زمان جنگ ظفار تا کنون از تنش‌های اجتماعی دور بوده و همواره فضای آرامی در داخل کشور ایجاد کرده بوده است، اما این اصلاحیه آن هم پس از چند همسایه خلیج فارس، شائبه تبعیت عمان از آن‌ها را ایجاد و فضای عمومی را با تلاطماتی مواجه کرده است.

بر اساس این اصلاحیه، تابعیت عمانی به دلایل ذیل از فرد سلب می‌شود:
اول؛ به پادشاهی عمان و یا شخص سلطان با حرف و یا عمل، توهین کند. دوم؛ به گروه، حزب یا سازمانی تعلق داشته باشد که اصول و اعتقادات آن با منافع عمان در تضاد باشد. سوم؛ اگر فرد دارای تابعیت عمانی برای یک کشور خارجی به نحوی مغایر با منافع عمان کار کند – خواه داخل عمان یا خارج از آن – و درخواست دولت عمان برای ترک آن کار را در مدت معین شده پاسخ ندهد. چهارم؛ برای کشوری که با پادشاهی عمان دشمنی دارد کار کند.

این اصلاحات همچنین شامل قوانین مربوط به از دست دادن تابعیت مرد یا زن غیرعمانی که با یک فرد عمانی ازدواج کرده، در صورت طلاق می‌باشد. علاوه بر این، مدت زمان لازم برای اعطای تابعیت عمانی به زن خارجی که با مرد عمانی ازدواج کرده از ۵ سال به ۸ سال افزایش یافت. او همچنین باید از همسر خود دارای فرزند باشد، بیش از ۹۰ روز در یک سال خارج از عمان نسپری نکرده باشد، با تکلم به زبان عربی آشنا باشد، دارای حسن رفتار باشد، دارای محکومیت به دلیل ارتکاب جرم یا فساد اخلاقی نباشد مگر اینکه بازپروری شده باشد و انصراف خود را از تابعیت کشوری که اکنون تبعه آن است کتبا اعلام کند.

این قانون برای مرد غیرعمانی که با زنی عمانی ازدواج می‌کند نیز تقریبا به همین شکل است، با این تفاوت که باید ۱۰ سال در این کشور زندگی کند، علاوه بر تکلم، به خواندن و نوشتن عربی نیز مسلط باشد و دارای منابع درامدی و وضعیت معیشتی مناسبی باشد که بتواند نسازهای افراد تحت تکفل خود را تامین کند.

از سوی دیگر، این قانون به مادران عمانی که همسر خارجی دارند اجازه می‌دهد تابعیت عمانی را به فرزندان خود منتقل کنند.

قانون جدید در باب اعاده تابعیت عمانی برای فردی که پیش‌تر این تابعیت را دارا بوده و به خواست آن از آن چشم‌پوشی کرده و تابعیت کشور دیگری را کسب کرده است نیز شرایطی را مطرح کرده است: اقامت عادی در عمان داشته باشد و یا کتبا تمایل خود برای اقامت در آن را اعلام کرده باشد؛ دارای حسن رفتار باشد؛ دارای محکومیت به دلیل ارتکاب جرم یا فساد اخلاقی نباشد مگر اینکه بازپروری شده باشد؛ انصراف خود را از تابعیت کشوری که اکنون تبعه آن است کتبا اعلام کند؛ فرزندان وی نیز تابعیت عمانی را به تبعیت از پدر خود پس بگیرند.

اعلام رسمی اصلاحیه قانون تابعیت، باعث بروز جنجال زیادی در میان کاربران مجازی عمانی شد. عمده کاربران، از اعمال اصلاحات جدید استقبال کردند و آن را مانع سوءاستفاده غیرعمانی‌ها از این کشور دانستند. هر چند پادشاهی عمان، معارضین شناخته شده‌ای به مانند سایر دولت‌های خلیج فارس ندارد، اما برخی منقدین به ویژه نسبت به بند اول این قانون، یعنی سلب تابعیت از کسی که با قول یا فعل به سلطان یا سلطنت عمان توهین کند، معترض بوده‌اند و آن را قانونی مبهم می‌دانند که باید کاملا شفاف‌سازی شود.

افلح المسروری که از معدود منتقدین و معارضین سلطان هیثم و فعال در فضای مجازی است، نسبت به اصلاحات قانون تابعیت اعتراضات بسیاری وارد کرده است. او این تصمیم سلطان هیثم را تنها تقلیدی از تصمیم امیر کویت در جهت سلب تابعیت دانسته است. او همچنین وضعیت پاسپورت عمانی و کویتی را مقایسه کرده و در صفحه ایکس خود خطاب به سلطان هیثم نوشته است: اول قدرت پاسپورتت را افزایش بده، کویت رتبه سوم خلیج [فارس] را دارد و عمان دارای رتبه اخر است، پس از آن تابعیت عمانی را زا افراد سلب کن.

المسروری اصلاحیه مذکور را در راستای بستن صدای منتقدان و کپی‌برداری بچه‌گانه‌ای از همسایه خلیجی این کشور توصیف کرده است.

هر چند دلایل اعمال این اصلاحات در قانون تابعیت عمانی به وضوح بیان نشده است، اما با توجه به روند تحولات کشورهای خلیج فارس و سخت‌گیری‌های بیشتر این دولت‌ها در اعطای تابعیت بویژه در کویت و بحرین، می‌توان مسئله امنیت را مهم ترین دلیل اعمال این اصلاحات دانست. عامل اقتصادی را نیز می‌توان در مرتبه دوم، مورد بررسی قرار داد.