سیاست کامالا هریس در قبال ایران

در صورتی که کامالا هریس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده و نامزد دموکرات ریاست جمهوری نامزد پیروز ماراتن انتخابات شود، حقوق زنان و مهار برنامه تسلیحات هسته‌ای تهران احتمالاً نکات کلیدی سیاست او در مورد ایران خواهد بود. اگر او برنده ریاست جمهوری شود، انتظار می‌رود که تا حد زیادی به سیاست خارجی بایدن در مورد مسائل کلیدی پایبند باشد.

آرمان محمودیان، مدرس و تحلیلگر امور بین‌الملل دانشگاه فلوریدا جنوبی در ایالات متحده به دویچه وله گفت: «به نظر می‌رسد هریس سیاست تنش‌زدایی با ایران را  برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید، حداقل توافق یا تفاهم جدیدی که توسعه سلاح هسته‌ای ایران را متوقف کند، دنبال می‌کند.»

وی افزود: « همچنین، هریس علاقه‌مند به توسعه نسل جدیدی از سیاست‌های حقوق بشر محور در قبال ایران، به ویژه بهبود حقوق زنان است. ترکیب این دو رویکرد، نحوه واکنش او در قبال ایران را پیچیده می‌کند.»

دفاع از حقوق زنان در ایران

هریس به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور چندین بار با شخصیت‌های سرشناس دیاسپورا ایرانی، از جمله با نازنین بنیادی بازیگر ایرانی-بریتانیایی در جریان تظاهرات سراسری «زن، زندگی، آزادی» در تاریخ 22 اکتبر، دیدار داشته است. هریس رفتار مقامات جمهوری اسلامی با معترضان را محکوم و در نوامبر 2022 گفت: «ایالات متحده همچنان در کنار زنان شجاع ایران ایستاده است. آن‌ها به طور مسالمت‌آمیز برای حقوق اساسی و کرامت انسانی خود می‌جنگنند.»

هریس همچنین از خواسته زنان ایرانی برای حذف جمهوری اسلامی ایران از کمیسیون زنان سازمان ملل متحد حمایت کرد.این کمیسیون عالی‌ترین نهاد سازمان ملل برای برابری جنسیتی است.

در این رابطه، نرگس محمدی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل، در آوریل 2021 به دویچه وله گفت: «سازمان‌های بین‌المللی اگر می‌خواهند جدی گرفته شوند، باید خودشان را جدی بگیرند.»تقی رحمانی، همسر محمدی افزود: «کامالا هریس می‌تواند از خواسته‌های بیشتر زنان ایرانی حمایت کند.»

رحمانی، نویسنده و روزنامه نگار سیاسی، ایران را ترک کرده و با فرزندان مشترک خود و محمدی در پاریس زندگی می‌کند. محمدی به دلیل مبارزات مسالمت‌آمیز خود برای حقوق بشر و زنان در ایران در زندان اوین تهران به سر می‌برد.رحمانی گفت:«نرگس خواستار این است که تبعیض جنسیتی در سطح بین‌المللی جرم محسوب شود، این بدان معناست که مسئولین در کشورهایی که زنان به طور سیستماتیک بر اساس جنسیت خود مورد تبعیض قرار می‌گیرند باید توسط نهادهای بین‌المللی پاسخگو باشند.»

او افزود: «هریس اگر قرار باشد اولین رئیس جمهور زن ایالات متحده شود، می‌تواند از چنین خواسته‌ای حمایت کند. او می‌تواند از جنبش زنان در ایران حمایت کند.»

در مورد برنامه هسته‌ای ایران، هریس پیوسته از توافق هسته‌ای موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در سال 2015 با ایران امضا شد، دفاع کرده و آن را دستاورد مهم حزب دموکرات در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما می‌داند. با این وجود، در زمان ترامپ و در سال 2018، ایالات متحده به طور یکجانبه از این توافق خارج شد. ترامپ گفت متقاعد شده است که می‌تواند به «توافق بهتری» از توافقی که اوباما قبل از او امضا کرده بود، دست یابد.

با این حال، سیاست «فشار حداکثری» ترامپ بر ایران ناموفق باقی ماند. یک سال پس از خروج آمریکا از توافق، ایران نیز به تدریج شروع به کنار گذاشتن تعهدات خود کرد. امروز ایران بیش از هر زمان دیگری به توانایی تولید بمب هسته‌ای نزدیک شده است.

محمودیان کارشناس مسائل ایران گفت:«جمهوری اسلامی ایران  به تنش زدایی و کاهش فشار تحریم‌ها علاقه‌مند است اما می‌ترسد این امر منجر به مطالبات بیشتر شود و دولت را بیشتر به چالش بکشد.»

آیا ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای است؟

طی چهار سال گذشته، بایدن چندین بار برای احیای توافق هسته‌ای با ایران تلاش کرده است. همه این تلاش‌ها شکست خورده است. محمودیان افزود: «من معتقدم هریس فرصتی برای دستیابی به توافق یا تفاهم جدیدی با ایران در مورد سیاست هسته‌ای دارد. با این حال، مسیر او ممکن است حتی از مسیر پرزیدنت اوباما در جریان مذاکرات برجام سخت‌تر باشد. اعتماد اندکی که بین آمریکا و ایران قبل از خروج از برجام و ترور سردار قاسم سلیمانی در سال 2020 وجود داشت، از بین رفته است.»

عامل دیگری که محمودیان به آن اشاره کرد این است که کنگره آمریکا نسبتاً تحت کنترل جمهوری خواهان است و ایرانی‌ها ممکن است نگران باشند که جمهوری خواهان توافق را تضعیف کنند.او گفت: «مانورهای دیپلماتیک هریس ممکن است توسط کنگره نیز محدود شود.»

محمودیان گفت:«ایلات متحده باید بیشتر چانه بزند و از ایران بخواهد که مصالحه‌های بیشتری انجام دهد، زیرا زمان رسیدن ایران به بمب هسته‌ای کوتاه‌تر شده است. از سوی دیگر، ایرانی‌ها ممکن است احساس کنند اهرم‌های قوی‌تری بر آمریکایی‌ها دارند و خواستار امتیازات بالاتری هستند که مذاکرات را بسیار دشوار می‌کند.»