زمینه های حضور داعش در روسیه

در پی وقوع حادثه تروریستی در سالن کنسرت شهر کروکوس مسکو، 1.3 میلیون نفر از مردم تاجیکستان از تهدید به مرگ، آزار و اذیت پلیس و اخراج از اموال شکایت کرده‌اند.

این تنش‌ها بر روابط طولانی مدت روسیه با اقلیت‌های مسلمان امپراتوری شوروی قدیمی‌اش تأکید می‌کند و به توضیح این موضوع کمک می‌کند که چرا اکنون داعش مسکو را به اندازه غرب در چشم‌انداز حملات خود مهم می‌پندارد؟ حمله مسکو اولین جنایت مهمی نبود که توسط اتباع آسیای مرکزی گروه داعش خراسان انجام می‌گیرد. نام این گروه از نام یک خلافت باستانی گرفته شده است که زمانی بخش زیادی از منطقه را، از جمله افغانستان، ازبکستان و تاجیکستان، تحت پوشش خود قرار داده بود.

این گروه اکنون حملاتی را علیه سایر گروه‌های اسلام‌گرا، از جمله علیه طالبان افغانستان، آغاز کرده است. همچنین در ماه ژانویه، داعش خراسان، مسئولیت بمب‌گذاری در مراسم سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در استان کرمان ایران را بر عهده گرفت. در این حمله حدود صد نفر به شهادت رسیدند.

در حالی که روسیه ممکن است در چشم داعش خراسان یک هدف نسبتاً جدید باشد اما دشمنی اعضای سلفی این گروه با روسیه  به دلیل سرکوب مسلمانان در روسیه ریشه در تاریخ دارد. این دشمنی شامل ۷۰ سال امپرئالیسم سکولار شوروی، جنگ‌های مسکو علیه جنگجویان مجاهدین در طول اشغال شوروی افغانستان و دو کمپین وحشیانه علیه جدایی طلبان چچن در دهه ۱۹۹۰ است.

همچنین بخشی از این دشمنی به حمایت پوتین از دولت بشار اسد در جریان بحران سوریه مربط می‌شود. دخالت مسکو در سال ۲۰۱۵، جریان جنگ داخلی را به نفع اسد تغییر داد. بازنده‌های این مبارزه شامل گروه‌های شورشی مخالف اسد بودند. برخی از اعضای این گروه‌ها، افراد تبعه کشور تاجیکستان بودند. طبق گفته ادوارد لیمون از دانشکده دولت و خدمات عمومی بوش تگزاس، دولت اسلامی در سوریه شامل ۲۰۰۰ تاجیک در صفوف خود است. بیشتر آن‌ها نه به طور مستقیم از تاجیکستان، بلکه در روسیه استخدام شدند، جایی که تقریباً یک پنجم جمعیت تاجیکستان به عنوان کارگران مهاجر کار می‌کنند. برای اقتصاد تاجیکستان، ضعیف‌ترین کشور در اتحاد جماهیر شوروی سابق، ارسالی پول که از شغل‌هایی مثل رانندگی تاکسی و جمع‌آوری میوه به خانه فرستاده می‌شود، ضروری است.

لیمون فکر می‌کند که همه تاجیک‌ها به سوریه نرفتند و قصد نداشتند به یک تروریست سخت گیر تبدیل شوند. به بعضی‌ها گفته شده که پول خوبی می‌گیرند. دیگران فکر می‌کردند که «خلافت» یک آرمانشهر برای مسلمان خواهد بود و به هر حال بهتر از زندگی در طبقه پایین کارگران مهاجر روسیه، جایی که تبعیض و بهره‌برداری فراوان است، به شمار می‌رود. هر دلیلی که باشد، تاجیک‌ها از آن زمان در بسیاری از عملیات‌های داعش خراسان نقش داشته‌اند.

یک عامل انتحاری تبعه تاجیکستان در حمله به عزاداران سردار سلیمانی در ایران شرکت کرد. در چهار سال گذشته، تاجیک‌ها در اتریش، آلمان و ترکیه به دلیل توطئه‌های تروریستی در اروپا بازداشت شده‌اند.

داعش خراسان دشمنان دیگر خود را در غرب نیز فراموش نکرده است و مانند اکثر گروه‌های تروریستی، تا حدی در جایی که فرصت‌ها بوجود می‌آیند، عمل می‌کند. با این حال، حضور حضور آسان تاجیک‌ها در روسیه این هدف را آسان می‌کند. افراد زیادی برای همکاری با داعش خراسان وجود دارند. بسیاری از آن‌ها در مشاغل خدمات سطح پایین مشغول به کار هستند

گاردین گزارش داده است که دولت اسلامی سال گذشته در تاجیکستان و دیگر کشور‌های آسیای مرکزی، یک کمپین استخدام را راه‌اندازی کرده است.

علی ناصری، عضو جبهه ضد طالبانی مقاومت ملی افغانستان، می‌گوید علی‌رغم رقابت بین طالبان و داعش خراسان، این دو اغلب در سطوح متوسط و پایین رتبه با یکدیگر همکاری می‌کنند.

علاوه بر این، گزارش سازمان ملل می‌گوید سوریه، جایی که داعش برای اولین بار به توجه جهان رسید، در حال رنج بردن از بدترین خشونت در چهار سال گذشته است. نیرو‌های سوری توسط روسیه حمایت می‌شوند، داعش، جناح‌های مورد حمایت ترکیه و ایران هم فعال هستند.